Α' ΤΟΜΟΣ

υριακη

θανασιαδου

Εγώ

και…ο

άλλος

σε Δύση και Ανατολή.

Νεωτερικά υποκείμενα των

Γραμμάτων από το Άμστερνταμ

του Σταμάτη Πέτρου και των

Περσικών Επιστολών

του Montesquieu

O Jacques Le Goff αναφέρει πως «από το αίσθημα της ρήξης με το παρελθόν

είναι που γεννιέται η συνείδηση της νεωτερικότητας».

Η λέξη

ρήξη

στην

παραπάνω διατύπωση θα μπορούσε να αντικατασταθεί από τις λέξεις

διαφο-

ροποίησ

η ή

απομάκρυνση

, ενώ το

παρελθόν

δίνει το στίγμα μιας παραδεδο-

μένης κατάστασης και μιας παραδοσιακά χαλκευμένης νοοτροπίας, δέσμιοι

της οποίας είναι οι ήρωες που θα παρακολουθήσουμε. Ορισμένοι εξ αυτών

καταφέρνουν να σπάσουν τα δεσμά τους και να δραπετεύσουν από το κλει-

στό σύστημα αξιών που τους επιβάλλουν οι επιταγές της εποχής, αλλά κυρί-

ως της κοινωνίας προέλευσής τους, ενώ άλλοι, όντας βαθιά εμποτισμένοι με

την ιδεολογία του καιρού τους, νιώθουν να απειλούνται από τους σπόρους

της εκκολαπτόμενης νεωτερικής νοοτροπίας και προσπαθούν να παραμείνουν

προσηλωμένοι και πιστοί σε παραδοσιακά πρότυπα συμπεριφοράς, χωρίς να

αποκλίνουν από τη μέχρι τότε επικρατούσα κατάσταση.

Πρώτος σταθμός οι δεκατέσσερις επιστολές του Σταμάτη Πέτρου, οι οποί-

ες δημοσιεύονται από τον Δημήτριο Καμπούρογλου σε τέσσερα τεύχη του

Παρνασσού

και φέρνουν στο φως μια άλλη πτυχή της προσωπικότητας του

Αδαμάντιου Κοραή. Τα γράμματα αυτά αποστέλλονται μέσα σε δύο χρόνια

1. Jacques Le G

off

Ιστορία και μνήμη

, Νεφέλη, Αθήνα 1998, σ. 54.

2. Στο εξής η πλάγια γραφή, εκτός των αναφορών σε τίτλους βιβλίων ή περιοδικών,

θα δηλώνει δική μου υπογράμμιση.

3. Στην ηλεκτρονική βάση Pleias του Πανεπιστημίου Πατρών συναντούμε τις επι-

στολές του Σταμάτη Πέτρου δημοσιευμένες από τον Δημήτριο Γρ. Καμπούρογλου σε

τεύχη του 1892 (τχ. 10, έτος ΙΔ∙ τχ. 11, έτος ΙΔ∙ τχ. 12, έτος ΙΔ∙ τχ. 4, έτος ΙΕ).