79 / 482
Μιχαηλ Πασχαλησ
78
«οἰκτίρμων» της μετάφρασης των Ο΄· η αγγλική μετάφραση είναι «merciful»
και η ιταλική «pietoso».
2. «τὸ ἀνθρώπινον στῆθος»
Ὅμως ἰδοὺ τὰ σκῆπτρα
ἄφησεν, ἐβασίλευσεν·
ὅτι ἀνάγκην τὸ ἀνθρώπινον
στῆθος ἔχει ἀναπαύσεως
ἀνάγκην ὕπνου.
(VIII 31-35)
Στην Ωδή «Εἰς Ἀγαρηνούς» οι τρεις τελευταίοι στίχοι δεν συνδέονται τόσο
με τη σωματική όσο με την εσωτερική διάσταση του «στήθους». Η φράση
«τὸ ἀνθρώπινον/στῆθος» αναφέρεται κυρίως στην ψυχή και την καρδιά του
ανθρώπου, στα (συν)αισθήματα, στις συγκινήσεις και τις επιθυμίες, που μνη-
μονεύει το σχετικό λήμμα του Battaglia, σε καθετί που κινητοποιεί ή ταράζει
τον άνθρωπο στη διάρκεια της ημέρας. Απηχεί σημασίες της ιταλικής φράσης
«il petto umano», όπως φαίνεται στα παρακάτω δύο παραδείγματα από την
ιταλική ποίηση:
Puot’esser tal furore in petto umano?
E specialmente in una donna?
(Giovan Battista Giraldi,
Orbecche
5, 2, 2845-2846)
Μπορεί το ανθρώπινο στήθος
να κρύβει μέσα του τέτοια μανία;
Και ειδικά μιας γυναίκας;
To 1809, σε ηλικία μόλις 11 ετών, ο Leopardi μετέφρασε τις περισσότερες
Ωδές του πρώτου βιβλίου των
Ωδών
του Ορατίου. Σε αυτές συγκαταλέγεται η
Ωδή 1, 17, από την οποία παραθέτω την απόδοση των στ. 14-15:
Dell’ira acerba, e fervida
Di leon fiero, e insano
L’istinto volle inchiudere
Nel nostro petto umano.
Τη σφοδρή και μανιασμένη οργή
λέοντα περήφανου, και το ξέφρενο
ένστικτο θέλησε να κλείσει [ο Προμηθέας]
μέσα στο ανθρώπινο στήθος.