Previous Page  45 / 482 Next Page
Information
Show Menu
Previous Page 45 / 482 Next Page
Page Background

MICHEL ESPAGNE

44

να δημιουργηθεί μια αυθεντική αντίληψη του Όσλο, της Στοκχόλμης, ή του

Ρέκιαβικ, προϋποθέτει την όσμωση διαφορετικών πολιτισμικών επιστρωμάτων

και δημιουργεί ένα είδος ελληνο-γαλλικής επιμειξίας, που μόνο αυτή επιτρέπει

την προσέγγιση του βορρά με ποιητικό τρόπο. Παρατηρούμε συνεπώς μια

σειρά από σύνθετες μετατοπίσεις: ο Πυθέας εισάγεται στην ελληνική λογοτε-

χνία για να υπάρξει πρόσβαση προς τον βορρά, αλλά και συγχρόνως για να

δημιουργηθεί μια συνέχεια μεταξύ της Αρχαιότητας και του άμεσου παρόντος.

Εάν οι σημασιολογικές μετατοπίσεις, που συνοδεύουν τη μετάβαση, εγγυώ-

νται την αυθεντικότητα του τελικού αποτελέσματος, με τον ίδιο τρόπο αφενός

οι ευρωπαϊκές λογοτεχνίες αναγνωρίζονται μέσα στην ελληνική και αφετέρου η

μεταφορά αυτή, αισθητά διαφορετική από εκείνη που επιχειρήθηκε στις αρχές

του 19ου αιώνα όταν επρόκειτο να διαμορφωθεί η βαυαρική Ελλάδα, καθορίζει

τη δημιουργία μιας καθαρά ελληνικής λογοτεχνίας.

Όλες οι ιστορίες της λογοτεχνίας και γενικότερα του πολιτισμού του 19ου

αιώνα έχουν εν μέρει κατασκευαστεί από το εξωτερικό, όπως η Germaine de

Staël στο έργο της

Περ Γερμαν ας

δημιούργησε ένα πάνθεον της γερμανικής

λογοτεχνίας και φιλοσοφίας. Η περίπτωση της Ελλάδας είναι πολύ ιδιαίτερη,

εφόσον οι ευρωπαϊκές χώρες προβάλλουν σε αυτήν το πρότυπο που θα όφειλε

να είναι. Το πρότυπο αυτό αφορά τόσο τη γεωγραφία της χώρας όσο και τη

λογοτεχνική παράδοση και τη γλώσσα της. Εάν όμως ο φιλελληνισμός επιδρά

στον τρόπο με τον οποίο η Ελλάδα αντιλαμβάνεται τον εαυτό της, η ελληνική

λογοτεχνία αντλεί επίσης από ευρωπαϊκές πηγές που διαφέρουν κατά πολύ

από τις φιλελληνικές υποδείξεις. Επιπλέον, οι ευρωπαϊκές αυτές πηγές μπο-

ρούν να συνδεθούν με τις αναφορές στην Ελλάδα ως συνιστώσες της συγκρό-

τησης των ευρωπαϊκών ταυτοτήτων στο σύνολό τους. Ο ρόλος της διασποράς,

που αμφισβητεί την κεντρική θέση της Αθήνας, περιπλέκει λίγο παραπάνω τη

σύνθετη εικόνα των πολυάριθμων μεταφορών, χωρίς τις οποίες είναι δύσκολο

να μιλήσουμε για την ελληνική ιστορία του 19ου αιώνα. Οι μεταφορές αυτές,

που αξίζει να μελετηθούν από κάθε τους πλευρά και απαιτούν δεξιότητες πολύ

διαφορετικές ανάλογα με το αν θα ασχοληθούμε με τη συμβολή του ποντιακού

ελληνισμού ή με τις μεταφράσεις του Σαίξπηρ, δείχνουν επίσης ότι δεν υπάρ-

χει ελληνική ιστορία ανεξάρτητη από την ευρωπαϊκή.

Μετάφραση από τα γαλλικά

Ουρανία Πολυκανδριώτη

Ελένη Χριστοπούλου