Α' ΤΟΜΟΣ

MICHEL ESPAGNE

1912-1913 μετά από τη συμμετοχή του στους αγώνες για την απελευθέρωση

της Κρήτης, ήταν επίσης μέλος ενός φοιτητικού συλλόγου στο Φρίμπουργκ.

Ο ελληνικός του πατριωτισμός τροφοδοτούνταν από την υποταγή του στη

γερμανική φιλοσοφία. Πριν τον Μαβίλη, ένας μεγάλος αριθμός λογίων, φιλο-

σόφων και ανθρώπων των γραμμάτων κάνουν τις σπουδές τους στη Γερμανία

και επηρεάζονται από τη γερμανική σκέψη. Λογοτεχνικά και αισθητικά ρεύ-

ματα, παιδαγωγικές θεωρίες, η ανάπτυξη επιστημών όπως η ψυχολογία και η

φιλοσοφία οφείλονται στη Γερμανία του 19ου και του 20ού αιώνα, όταν πια

τη σκυτάλη θα πάρει η Γαλλία. Το πέρασμα από τη Γερμανία είναι ιδιαίτερα

ευδιάκριτο στο έργο του Εμμανουήλ Ροΐδη, ο οποίος σπούδασε φιλολογία και

φιλοσοφία στο Βερολίνο, στα τέλη της δεκαετίας του 1850. Το προκλητικό και

γεμάτο ειρωνεία μυθιστόρημά του,

Η πάπισσα Ιωάννα,

αποτέλεσε μια από τις

κύριες συμβολές στην ελληνική σατιρική λογοτεχνία του 19ου αιώνα. Κι όμως,

η αναφορά στη Γερμανία του Μεσαίωνα είναι κεντρική στο κείμενο του Ροΐδη,

που διαδραματίζεται στα μοναστήρια του Mosbach και της Fulda, περιέχει

μνήμες από τη Γερμανία του Τάκιτου και εμπλουτίζεται με υποσημειώσεις που

στόχο έχουν τελικά να σκιαγραφήσουν έναν ευτελή Μεσαίωνα. Το όνομα του

Γεωργίου Βιζυηνού

πρέπει επίσης να αναφερθεί στο πλαίσιο των Ελλήνων

συγγραφέων που στο τέλος του 19ου αιώνα αναζήτησαν πηγές έμπνευσης στη

Γερμανία όπου έκαναν τις σπουδές τους. Ο Βιζυηνός σπούδασε φιλοσοφία

και ψυχολογία στο Γκότινγκεν και στη Λειψία, και εκεί υποστήριξε τη διδακτο-

ρική του διατριβή με θέμα την ψυχολογία του παιδιού. Υπήρξε μαθητής του

Lotze και του Wilhelm Wundt, από τους σημαντικότερους δηλαδή εισηγητές

της στροφής των ανθρωπιστικών επιστημών προς την ψυχολογία. Άλλωστε

το νέο αυτό γνωστικό αντικείμενο είχε εφαρμογές και στην αισθητική. Με τις

σπουδές του στην ψυχολογία του ωραίου, ο Βιζυηνός συνέβαλε στην καλλι-

έργεια της αισθητικής στην Ελλάδα, σε απόλυτη συνάφεια με τις γερμανικές

συζητήσεις πάνω στο ζήτημα. Μεταφραστής Γερμανών ποιητών, ο Βιζυηνός

προσεβλήθη από ψυχική ασθένεια και για ένα διάστημα νοσηλεύθηκε στο Bad

Gastein.

Ας σημειωθεί πάντως ότι το πέρασμα από τη Γερμανία δεν αποκλείει την

κυκλοφορία και σε άλλους χώρους, κυρίως στη Γαλλία και την Ιταλία. Ανάμε-

σα στους συγγραφείς, οι μεταφραστές μεταφράζουν από πολλές γλώσσες και

η ελληνο-γερμανική πολιτισμική μεταφορά, δηλαδή ο εμπλουτισμός του νεοελ-

30. Eleonora

ratskidou

L’émergence de l’artiste en Grèce au XIXe siècle

(1840-1890)

, διδακτορική διατριβή, που υποστηρίχθηκε στο Παρίσι, στην École des

Hautes Études en Sciences Sociales, το 2011.