Α' ΤΟΜΟΣ

Πεγκυ Καρπουζου

376

και ασκούν κριτική κυρίως στις εκκλησιαστικές πρακτικές. Στις αρχές του

20ού αιώνα, οι λογοτέχνες στρέφονται από τα μνημεία στη σύνδεση φυσικού

τοπίου και ελληνικότητας, συμβάλλοντας σε μια καινούργια ‘ετεροτοπία’, που

είναι μια προδρομική σύλληψη του αισθητικού εθνικισμού της γενιάς του ’30.

Ακόμα και αν η κυρίαρχη την εποχή αφήγηση περί συνέχειας και καθαρότη-

τας δεν φαίνεται να καταρρίπτεται, οι περιγραφές του ελληνικού χώρου στα

ελληνικά ταξιδιωτικά κείμενα έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον στα σημεία ρωγμών

των ετεροτοπικών αφηγήσεων περί ελληνικότητας, εκεί δηλαδή που κινούνται

ανάμεσα στα ρομαντικά ξένα περιηγητικά κείμενα αλλά και την ‘επίσημη’

εθνική αφήγηση. Υπό αυτή την έννοια μπορούν να συμβάλουν προς μια πιο

‘πραγματική’ και άρα πιο διαλογική σύλληψη του ελληνισμού μεταξύ Ευρώπης

και Ανατολής, αρχαιότητας και νεωτερικότητας, Ορθοδοξίας και Διαφωτισμού.

Άλλωστε και στις πιο πρόσφατες μελέτες που αφορούν τη νεοελληνική ταυτό-

τητα αναδεικνύονται τα στοιχεία διαλογικότητας, πολιτισμικής υβριδικότητας

και συγκρητισμού που εμπεριέχονται σε αυτή.

Αν το ταξίδι στην Ελλάδα για

τον Chateaubriand περιορίστηκε, όπως προαναφέρθηκε, στη γνωριμία του με

τους «νεκρούς» Έλληνες, θεωρούμε ότι ο σκόπελος αυτός αποφεύγεται μέσα

από τη διερεύνηση των ενεργών εντάσεων και των ανοικτών ορισμών στα ταξι-

διωτικά κείμενα του 19ου αιώνα. Με τη μέθοδο αυτή μπορεί να προσδιοριστεί

εναργέστερα η ταυτότητα του νεότερου ελληνισμού, πέρα από παγιωμένες ή

«νεκρές» εικόνες.

32.

Πρβλ. ενδεικτικά T

ziovas

«Beyond the Acropolis: Rethinking Neohelle-

nism», σ. 202-203, 208· Vangelis C

alotychos

Modern Greece: A Cultural Poe-

tics,

Berg, Οξφόρδη 2003, σ. 157· Peter M

ackridge

, «Cultural difference as natio-

nal identity in Modern Greece» στο

Hellenisms: Culture, Identity, and Ethnicity

from Antiquity to Modernity

επιμ. Katerina Zacharia, Ashgate, Aldershot 2008,

σ. 297-319.