Α' ΤΟΜΟΣ

Γιωργοσ Κωστακιωτησ

380

νται εξαιρετικά πολύπλοκα και καθοριστικά για το μέλλον της αυτοκρατορίας.

Πρόκειται για τη βασιλεία του Μαχμούτ του Β΄, στις αρχές του 19ου αιώνα,

και τις εκρηκτικές σχέσεις του με το σώμα των Γενιτσάρων τη στιγμή που προ-

σπαθεί να εισαγάγει μεταρρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό της χώρας.

Ο Ξένος και ο Ράμφος, αντίθετα από τον Σαμαρτσίδη στα

Απόκρυφα της

Κωνσταντινούπολης

γοητεύονται από την αίγλη της σουλτανικής αυλής και

το μεγαλείο των επίσημων τελετών και του πρωτοκόλλου. Τα δύο έργα προ-

σπαθούν να ξεπεράσουν τον κοινό τόπο του προβληματικού χαρακτήρα των

ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Οι συγγραφείς πηγαίνουν πέρα από την επιφανει-

ακή καθημερινή σχέση για να φτάσουν σε πολιτικές συμμαχίες και σε ισορρο-

πίες, προκείμενου να εξυπηρετήσουν όχι μόνο την πλοκή των έργων, όπως για

παράδειγμα με τη σχέση ανάμεσα στον σουλτάνο Μαχμούτ και την Ελληνίδα

Αννίκα στο

Διάβολος εν Τουρκία,

αλλά και την ίδια την ιστορική αλήθεια με

την αντιπαλότητα ανάμεσα στον Χαλέτ και τον Γαλίπ

στο

Χαλέτ Εφέντη

Η επιθυμία των συγγραφέων να ασχοληθούν με ένα θέμα εξολοκλήρου

τουρκικό φαίνεται ήδη από τους τίτλους. Η επιλογή του Ράμφου να δώσει

στο έργο του το όνομα ενός από τους υπουργούς και στενούς συνεργάτες του

σουλτάνου ασφαλώς δεν μπορεί να θεωρηθεί τυχαία. Παρακολουθώντας την

πολυσύνθετη προσωπικότητα του πρωταγωνιστή Χαλέτ Εφέντη θα μπορού-

σαμε εύκολα να συμπεράνουμε ότι ο αρχικός σκοπός του Ράμφου στο μυθι-

στόρημα αυτό δεν είναι να συνθέσει ένα έργο πατριωτικό και, ακόμα λιγότερο,

ηθικοπλαστικό. Αντίθετα, φαίνεται ότι ο συγγραφέας έχει σκοπό να αφήσει

18. Χριστόφορος

αμαρτσιδης

Απόκρυφα Κωνσταντινουπόλεως

, Il Commercio

Orientale, Κωνσταντινούπολη 1868.

19. Αυτή η κοινή προοπτική των δύο συγγραφέων δεν μπορεί να θεωρηθεί εντελώς

τυχαία. Ας σημειωθεί ότι από το 1860 και ύστερα αναπτύσσεται ένα είδος ανταγω-

νισμού μεταξύ Ξένου και Ράμφου γύρω από τη θεματική της οθωμανικής ιστορίας,

της Υψηλής Πύλης και της διοίκησης. Βλ. Λάμπρος

αρελας

, «Ο Κωνσταντίνος Ράμ-

φος στο χώρο του εφήμερου» στον τόμο

Πρακτικά 13ης Διεθνούς Επιστημονικής

Συνάντησης, Μνήμη Πάνου Μουλλά

Νεοελληνική λογοτεχνία και κριτική. Από τον

Διαφωτισμό έως σήμερα

, επιμ. Μαρία Μικέ – Λίζυ Τσιριμώκου – Ιωάννα Ναούμ –

Κατερίνα Τικτοπούλου

Σοκόλη-Κουλεδάκη, Αθήνα 2014, σ. 694, 695.

20. Ο Χαλέτ Εφέντης (Μεχμέτ Σαΐντ Χαλέτ Εφέντη) υπήρξε πρεσβευτής της

Υψηλής Πύλης στο Παρίσι αλλά και παλαιοκαθεστωτικός, υποστηρικτής της κεντρι-

κής εξουσίας, του σώματος των Γενιτσάρων και των Ουλεμάδων. Άσπονδος εχθρός

του ήταν ο Γαλίπ Πασάς (Μεχμέτ Σαΐντ Γαλίπ Πασά), προοδευτικός, υποστηρικτής

των μεταρρυθμίσεων, ο οποίος και κατάφερε να τον εξουδετερώσει τον Νοέμβριο του

1822. Βλ. Robert

antran

, «Les débuts de la question d’Orient» στον τόμο

Hi-

stoire de l’Empire ottoman

, Fayard, Παρίσι 1989, σ. 439.