352 / 482
Όψεις της εθνικής ταυτότητας στον νεοελληνικό στοχασμό του 19ου αιώνα
351
και άδικη κριτική των ξένων περιηγητών ενισχύει τη δυσπιστία των Ελλήνων
προς τους Ευρωπαίους, αλλά και δηλητηριάζει την κοινή γνώμη της Ευρώπης
κατά των Ελλήνων και επηρεάζει το ρεύμα του φιλελληνισμού. Χαρακτηριστι-
κό παράδειγμα μισέλληνα είναι κατ’ αυτόν ο Γερμανός περιηγητής Ιάκωβος
Βαρθόλδυ, που περιηγήθηκε την Ελλάδα κατά τα έτη 1803-1804 και ισχυριζό-
ταν πως οι Έλληνες είναι απαίδευτοι, πράγμα που δεν έχουν διάθεση να ανα-
τρέψουν, καθώς αρκούνται στο εμπόριο και στην απόλαυση των ηδονών, αλλά
και ο Φαλμεράυερ, ο οποίος το 1830 επιχείρησε να αποδείξει επιστημονικά
πως το ελληνικό έθνος έχει εξαφανισθεί μετά τις σλαβικές και άλλες επιθέσεις
και υποστήριξε πως «οι σημερινοί Έλληνες είναι Σκυθικοί, Σλάβοι, απόγονοι
βόρειων λαών, ομόφυλοι των Σέρβων, των Βουλγάρων, των Δαλματών και των
Μοσχοβιτών».
17
Την ίδια άποψη είχε διατυπώσει πριν από αυτόν, το 1812, και
ο Άγγλος διπλωμάτης Τh. Thornton στο βιβλίο του
The Present State of
Turkey
.
18
Ο Κοραής θεωρεί πως οι κρίσεις των Ευρωπαίων είναι κακόπιστες
και, ενδεχομένως, οφείλονται στην προσπάθειά τους αφενός να αποτρέψουν
τους Έλληνες να πολεμήσουν για την ελευθερία τους και αφετέρου να ανα-
κόψουν το κίνημα το φιλελληνισμού. Επιχειρώντας να αντικρούσει τον J. L.
S. Bartholdy, για τον οποίο οι Νεοέλληνες ήσαν «φαύλοι κορμοί» που θα
καθυστερήσουν πολύ να φτάσουν στο επίπεδο των λοιπών λαών της Ευρώπης,
σε επιστολή του σημειώνει πως
Ο Βαρθόλδυς έκλεισε τους οφθαλμούς εις την φανεράν του ελληνικού γένους
προθυμίαν να ελευθερωθή από την βαρβαρότητα, προθυμίαν αποδεδειγμένην
από τας τόσας σοφών αλλογλώσσων συγγραμμάτων μεταφράσεις […] ή έδωκε
προσοχήν εις ολίγων τινών ανοήτων φυλλάδας.
19
Επιθυμώντας την αναγέννηση του Γένους, το οποίο δεν είχε απομακρυνθεί των
ένδοξων προγόνων βιολογικά ούτε η πολιτιστική του κληρονομιά είχε αλλοιω-
17.
Δ
ημήτριος
Δ
ημόπουλος
,
H καταγωγή των Ελλήνων
, Ελεύθερη Σκέψις, Αθήνα
2009, σ. 237.
18.
T
homas
T
hornton
,
The Present State of Turkey or a Description of the Po-
litical, Civil, and Religious, Constitution, Government, and Laws of the Ottoman
Empire
…, JosephMawman, Λονδίνο 1807 (βλ. τη γαλλική μετάφραση
État actuel de
la Turquie
, J. G. Dentu, Παρίσι 1812, σ. 186-202). Βλ. γενικότερα,
Α
πόστολος
Β
ακα
-
λόπουλος
,
Ο χαρακτήρας των Ελλήνων. Ανιχνεύοντας την εθνική μας ταυτότητα και
την ιστορική μόρφωση των νεοελλήνων
, Αθ. Σταμούλης, Θεσσαλονίκη 2003, σ. 16.
19.
Κ
οραής
, «Τα εις την έκδοσιν (1807) του Ισοκράτους Προλεγόμενα»,
Προλε-
γόμενα στους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς
, τ. Α΄, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1986, σ. 221-222,
υποσ. 2.