358 / 482
Όψεις της εθνικής ταυτότητας στον νεοελληνικό στοχασμό του 19ου αιώνα
357
δική τους κουλτούρα με την επτανησιακή, εντοπίζοντας εθνικά χαρακτηριστι-
κά και τρόπους συμπεριφοράς που παρουσίασαν σε επίσημους λόγους στο
βρετανικό κοινό μεταξύ του 1822 και του 1864. Συγγραφείς όπως οι Tertius
Kendrick, William Goodison, Frances Maclellan, Edward Lear, Thomas
Ansted και Viscount Kirkwall ενδιαφέρθηκαν για την κοινωνική συμπερι-
φορά και τον ηθικό χαρακτήρα των κατοίκων περιοχών που ήταν αποικίες
των Βρετανών και κατοικούνταν από Ευρωπαίους του νότου, τους Ιόνιους,
παρουσιάζοντας εθνογραφικές περιγραφές και τα κοινωνικά τους ελαττώμα-
τα.
41
Ορισμένοι από αυτούς είδαν με ρομαντισμό το τοπίο και τους κατοίκους
των νησιών λόγω της αρχαίας κληρονομιάς τους και ανέπτυξαν επιχειρήματα
υπέρ των τοπικών κοινωνιών, αν και συγκρίνοντας τους Νεοέλληνες με τους
αρχαίους τους έβρισκαν κατώτερους.
42
Άλλοι ωστόσο τους θεωρούσαν διε-
φθαρμένους και ανήθικους ή ανόητους ή τους χαρακτήριζαν φιλόξενους και
καλής φύσεως αλλά θορυβώδεις, αμαθείς, άχρηστους, που δεν είχαν επαρκείς
μεθόδους καλλιέργειας της γης, που διέθεταν πρωτόγονα εργαλεία, ενώ τους
φαίνονταν περίεργα τα έθιμά τους και πρωτόγονα τα έργα τέχνης ή τα τρα-
γούδια τους. Οι χαρακτηρισμοί τους σχετικά με τον εθνικό χαρακτήρα των
σύγχρονων κατοίκων των Ιονίων νήσων, συγκριτικά με τους προγόνους τους,
αναφέρονταν σε κοινωνικά ελαττώματα, όπως είναι η ανεντιμότητα, η δεισι-
δαιμονία και η άγνοια, ενώ η αλλοίωση του χαρακτήρα τους αποδιδόταν στην
ανάμειξή τους με άλλες φυλές, όπως είναι οι Αλβανοί, οι Βενετοί ή ακόμη και
οι Τούρκοι.
43
Παράλληλα κατηγορούσαν την ορθοδοξία για τη στασιμότητα
της ιονικής κοινωνίας, που δεν ευνοούσε την ανάπτυξη της ατομικότητας, σε
αντίθεση με τον βρετανικό προτεσταντισμό, που συνέβαλε στη μόρφωση της
βρετανικής ταυτότητας και στην ελευθερία έκφρασης. Συχνά, συγκρίνοντας
την ιόνιο και τη βρετανική κοινωνία και κουλτούρα, διαφοροποιούσαν τους
Ιόνιους –ως κατοίκους της νότιας Ευρώπης– από τους Βρετανούς, κατοίκους
της βόρειας Ευρώπης, σε σχέση με τον γεωγραφικό προσδιορισμό Ανατολή και
Δύση. Διέκριναν τους άλλους χαρακτηρίζοντάς τους «παιδιά» από τους «ώρι-
41. Βλ. σχετικά
M
aria
P
aschalidi
,
Constructing Ionian Identities: The Ionian
Islands in British Official Discourses: 1815-1864
, Διδακτορική Διατριβή, University
College London, 2009.
42. Λ.χ.
V
iscount
K
irkwall
(
επιμ.),
Four years in the Ionian Islands
:
Their
Political and Social Condition, with a History of the British Protectorate
, 2 τόμοι,
Λονδίνο 1864·
Τ
ertius
C. K
endrick
,
The Ionian Islands
, J. Haldane, Λονδίνο, 1822·
D
avid
T. A
nsted
,
The Ionian Islands in the year 1863
, W. H. Allen & Co, Λονδίνο
1863. Βλ. σχετικά
P
aschalidi
, σ. 48, σημ. 97.
43.
A
nsted
, σ. 35-36, 40, 49, 108-117.