Α' ΤΟΜΟΣ

Αθανασια Γλυκοφρυδη-Λεοντσινη

358

μους» Βρετανούς και κατηγορούσαν όλες τις κοινωνικές τάξεις των Ιονίων

νήσων για διαφθορά και ανηθικότητα.

Γι’ αυτό και υποστήριζαν πως δεν είναι

φρόνιμο να τους δίδονται ελευθερίες γιατί δεν μπορούν να διοικήσουν υπεύ-

θυνα. Όμως, και στην επίσημη αλληλογραφία μεταξύ Βρετανών αξιωματού-

χων και Colonial Office, οι Ιόνιοι ονομάζονται «παιδιά, διεφθαρμένοι, ανή-

θικοι, βρωμεροί» και, μολονότι Ευρωπαίοι, θεωρούνταν –πράγμα που ισχύει

και για τους κατοίκους της Μάλτας και της Ιρλανδίας– φυλετικά και πολιτι-

στικά διαφορετικοί από τους Βρετανούς. Μιλώντας με όρους «πολιτισμικής

διαφοροποίησης και βιολογικού ρατσισμού»,

περιηγητές και κυβερνητικοί

εκπρόσωποι της Μ. Βρετανίας κατασκευάζουν μια ιονική ταυτότητα που

στηρίζεται σε γενικεύσεις και προκατάληψη και απηχεί συγκεκριμένη αποι-

κιοκρατική πολιτική. Η σύγκριση Βρετανών και Ιόνιων στην οποία αυτοί οι

συγγραφείς προβαίνουν ενθυμίζει την αντίστοιχη του 18ου αιώνα που έκανε ο

γνωστός φιλόσοφος David Hume. Ο Hume στο δοκίμιο του «On National

Characters» ομιλεί για τον εθνικό χαρακτήρα των αρχαίων Ελλήνων και των

Ρωμαίων, των Νεοελλήνων και των Ιταλών, αλλά και των Κινέζων, των Εβραί-

ων, των Σκώτων, των Άγγλων, των Ισπανών, των Γάλλων, των Τούρκων, των

Ισλανδών και για διαφοροποιήσεις στη συμπεριφορά και στον χαρακτήρα,

επισημαίνοντας πως όχι κλιματικές και περιβαλλοντικές αιτίες, δηλαδή τα

φυσικά αίτια, αλλά κυρίως ηθικές, δηλαδή η συνήθεια, η εκπαίδευση, η διακυ-

βέρνηση, η οικονομική ανάπτυξη, διαμορφώνουν διαφοροποιήσεις ακόμη και

μεταξύ όμορων λαών.

Αν και γενικά απορρίπτει τους εθνικούς χαρακτήρες,

θεωρώντας τoυς «πλάνες» και «γενικεύσεις» και αποτέλεσμα προκατάλη-

ψης, τελικά παραδέχεται πως η παρατήρηση ομοιομορφιών στη συμπεριφορά

μάς προτρέπει να σκεπτόμαστε παρόμοια με τους κοινούς ανθρώπους και

να αποδίδουμε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά γνωρίσματα σε συγκεκριμένους

λαούς. Ο Hume χαρακτηρίζει αρνητικά τους Νεοέλληνες και τους νεότερους

Ιταλούς σε σύγκριση με τους αρχαίους Έλληνες και τους Ρωμαίους, υποστη-

ρίζοντας πως

44.

aschalidi

, σ. 50-54.

45.

tuart

all

, «The Multicultural Question» στο

Unsettled Multiculturalisms:

Diasporas, Entranglements, Transruptions

, επιμ. Barnor Hesse, Λονδίνο – Ν. Υόρ-

κη 2000, σ. 223. Βλ. σχετικά

aschalidi

, σ. 39.

46.

avid

ume

, «On National Characters» στο

Essays, moral, political and

literary

, αναθεωρημένη έκδοση, E. F. Μiller, Liberty Classics, Ινδιανάπολη 1987, σ.

197-215. Bλ. την ελληνική μετάφραση

Δοκίμια, Οικονομικά – Ιστορικά – Πολιτικο-

κοινωνικά

, πρόλογος – μτφρ. – σχόλια Ευάγγελος Παπανούτσος, Παπαζήσης, Αθήνα

1979, σ. 147-164: 149-156.