Α' ΤΟΜΟΣ

362 / 482

361
Πεγκυ Κ αρπουζου
Όψεις του χώρου και εθνική ταυτότητα σε ελληνικές
ταξιδιωτικές αφηγήσεις του 19ου αιώνα
Παρότι «τα ταξιδιωτικά βιβλία και οι οδηγοί αποτελούν ένα τόσο “φυσικό”
είδος κειμένων, και είναι τόσο λογικά στη σύνθεση και τη χρήση τους»,1 η
επιθυμία χαρτογράφησης του χώρου δεν είναι σχεδόν ποτέ αθώα. Η ταξιδιω-
τική γραφή συμβάλλει όχι απλώς στην περιγραφή του χώρου αλλά συχνά και
στη δημιουργία του, αποτελεί πηγή πληροφόρησης για την κατασκευή και τη
διάδοση εθνικών και διαπολιτισμικών στερεοτύπων, ενώ συνεισφέρει επίσης και
στην ερμηνεία των γεωπολιτικών σχέσεων των χωρών.2 Τα ταξιδιωτικά κείμενα
που αφορούν την Ελλάδα έχουν μελετηθεί κυρίως ως προς τις ταξιδιωτικές
αφηγήσεις των Ευρωπαίων περιηγητών,3 ενώ υστερεί σημαντικά η μελέτη των
αντίστοιχων ελληνικών ταξιδιωτικών αφηγήσεων4.
Η μελέτη αυτή στηρίζεται σε ταξιδιωτικά κείμενα του τέλους του 19ου και
1. Edward. W. Said, Οριενταλισμός, μτφρ. Φ. Τερζάκης, Νεφέλη, Αθήνα 1996, σ. 117.
2. Πρβλ. Mary Louise Pratt, Imperial Eyes: Travel Writing and Transcul-
turation, Routledge, Λονδίνο 1992· Tim Youngs, The Cambridge Introduction to
Travel Writing, Cambridge University Press, Cambridge 2013, σ. 163-166. Για τα
ζητήματα ορισμού του υβριδικού αυτού είδους βλ. το ίδιο, σ. 1-6.
3. Βλ. ενδεικτικά Helen Angelomatis-Tsougarakis, The Eve of the Greek Revi-
val: British Travelers’ Perceptions of Early Nineteenth-Century Greece, Λονδί-
νο 1990∙ Όλγα Αυγουστινου , Ιδανικά ταξίδια: Η Ελλάδα στη γαλλική ταξιδιωτική
λογοτεχνία 1550-1821, ΜΙΕΤ, Αθήνα 2003∙ βιβλιογραφία λ. «Ταξιδιωτική φιλολο-
γία, Ι. Ο όρος, ΙΙ. Ξένοι περιηγητές στον ελληνικό χώρο, ΙΙΙ. Η ελληνική ταξιδιωτική
φιλολογία» στο Λεξικό νεοελληνικής λογοτεχνίας. Πρόσωπα, Έργα, Ρεύματα, Όροι,
Πατάκης, Αθήνα 2007, σ. 2149.
4. Πρβλ. Δημήτρης Τ ζιοβας, «Ταξίδια και ιδέες» στο Κουλτούρα και λογοτεχνία.
Πολιτισμικές διαθλάσεις και χρονότοποι ιδεών, Πόλις, Αθήνα 2014, σ. 71-72. Βλ. επίσης
σχετικά Αννίτα Π. Παναρετου , Ελληνική ταξιδιωτική λογοτεχνία, Σαββάλας, Αθήνα 2002.