Α' ΤΟΜΟΣ

330 / 482

Η Βαϊμάρη στην Αθήνα
329
όρος ‘γερμανικός κλασικισμός’ ή ‘κλασικισμός της Βαϊμάρης’ αναφέρεται σχε-
δόν αποκλειστικά στους επονομαζόμενους και ‘Διόσκουρους της Βαϊμάρης’
Goethe και Schiller και δεν συμπεριλαμβάνει άλλους συγγραφείς που έδρα-
σαν στον περίγυρο της αυλής της Βαϊμάρης ή στον ευρύτερο χώρο της ακτίνας
επιρροής της, του Christoph Martin Wieland ή του Friedrich Hölderlin
ή του Heinrich von Kleist για παράδειγμα, οι οποίοι διαμορφώνουν έναν
εναλλακτικό προς τον διατυπωθέντα από τους Goethe και Schiller Κλασικι-
σμό. Το κοινό στοιχείο όλων είναι η αναφορά, με διαφορετικούς όρους και με
διαφορετικά αποτελέσματα, στο κυρίαρχο παράδειγμα της ελληνικής κλασικής
αρχαιότητας.
Το ερώτημα της παρούσας ερευνητικής προσέγγισης αφορά την ελληνι-
κή πρόσληψη κατά τον 19ο αιώνα –τόσο στα προεπαναστατικά χρόνια όσο
και στις δεκαετίες αμέσως μετά την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους– της
καθοριστικής για το λογοτεχνικό και θεωρητικό έργο των Goethe και Schiller
εικόνας της ελληνικής αρχαιότητας. Το γενικότερο ερώτημα σχετικά με τις
ξένες πηγές της νεοελληνικής γραμματείας, σε συνάρτηση με το ερώτημα της
συγκρότησης της νεοελληνικής ταυτότητας, έχει επανειλημμένα τεθεί, ιδίως
πρόσφατα.13 Χρήζει όμως, κατά την άποψή μου, περαιτέρω διερεύνησης και
συμπλήρωσης ως εξής: Πώς υποδέχονται οι Έλληνες διανοούμενοι και συγγρα-
φείς το ευρωπαϊκό, εν προκειμένω το γερμανικό, παράδειγμα της ελληνικής
αρχαιότητας –ένα παράδειγμα που παραπέμπει ταυτόχρονα σε ελληνικότητα
και σε ετερότητα– και πώς αυτό ενσωματώνεται (ή όχι) στην υπό διαμόρφωση
νεοελληνική ταυτότητα, συλλογική και ατομική; Ποια είναι εν τέλει η νεοελ-
ληνική εικόνα της αρχαιότητας και ποιες οι διακυμάνσεις και οι οφειλές της;
Είναι προφανές πως οι γεωγραφικές διαστάσεις της ενδεχόμενης πρόσλη-
ψης του γερμανικού Κλασικισμού στον ελληνικό πνευματικό χώρο κατά την
13. Βλ. Olga Katsiardi-Hering, «Identitätssuche und Europa-Bild der Neugrie-
chen vom 17. bis zum Anfang des 19. Jahrhunderts» στον τόμο Die Griechen und
Europa. Aussen- und Innenansichten im Wandel der Zeit, επιμ. Harald Heppner
– Olga Katsiardi-Hering, Böhlau Verlag, Βιέννη 1998 (Zur Kunde Südosteuropas
2/25), σ. 31-68· Constanze Güthenke , Placing Modern Greece. The Dynamics of
Romantic Hellenism, 1770-1840, Oxford University Press, Οξφόρδη – Ν. Υόρκη
2008· The Making of Modern Greece. Nationalism, Romanticism, & the Uses of
the Past (1797-1896), επιμ. Roderick Beaton – David Ricks, Ashgate, Burlington
2009· Κατερίνα Καρακάση, «Η “αρχαία δημοτική ποίηση” και τα “ωραία πρoϊόντα
του γερμανικού Παρνασσού”. Σημειώσεις για την πρόσληψη του γερμανικού Ρομα-
ντισμού στον περιοδικό τύπο του 19ου αιώνα» στον τόμο Συνέχειες, ασυνέχειες, τ.
Ε΄, σ. 133-149.