Α' ΤΟΜΟΣ

Αικατερινη Μητραλεξη

324

ζουν αλλήλους, συνδέονται φιλικά και ανταλλάσσουν τις επιστολές

που θα

αποτελέσουν την επιτομή του αισθητικού προγράμματος του γερμανικού Κλα-

σικισμού.

Το γεγονός που συνέβαλε καθοριστικά στη διατύπωση του αισθητικού προ-

γράμματος του γερμανικού Κλασικισμού είναι το ξέσπασμα της γαλλικής επα-

νάστασης το 1789, ο απόηχος της οποίας ανιχνεύεται με ποικίλους τρόπους

στο έργο των Goethe και Schiller. Η αναγωγή σε ανθρωπιστικά ιδανικά και σε

αισθητικά πρότυπα προερχόμενα από την ελληνική αρχαιότητα αποτελεί, εν

πολλοίς, αντίδραση και απάντηση στο κορυφαίο αυτό γεγονός του 18ου αιώνα.

Η πρόοδος της ανθρωπότητας δεν μπορεί, κατά τους κλασικούς, να επιτευχθεί

μέσω βίαιων ανατροπών, αλλά μέσω μιας αργής, σταδιακής διαδικασίας εξευ-

γενισμού του ανθρώπου, κατά την οποία η τέχνη, η αισθητική παιδεία, μπορεί

να διαδραματίσει ουσιαστικότατο ρόλο.

Και τα πρότυπα αυτής της τέχνης

βρίσκονται στην ελληνική αρχαιότητα. Μιμούμενοι τα ελληνικά πρότυπα και

αποδίδοντας στην ελληνική αρχαιότητα τα χαρακτηριστικά του ανθρωπισμού

και της αρμονίας, οι Γερμανοί κλασικοί επιδιώκουν την οικειοποίηση και τη

διάδοση της ιδέας της εμπιστοσύνης στις ευγενείς ιδιότητες του ανθρώπου

και στη δυνατότητα βελτίωσής του. Στην απαρχή της σκέψης των κλασικών

για την Ελλάδα και την ελληνική τέχνη βρίσκεται η προσέγγιση του Johann

Joachim Winckelmann (1717-1768), του θεωρούμενου και ως θεμελιωτή της

γερμανικής αρχαιολογίας και ιστορίας της τέχνης, ο οποίος μελέτησε σε ιταλι-

κό έδαφος την ελληνική τέχνη και την ανήγαγε σε υπέρτατο πρότυπο μίμησης,

σε ιδανικό «ευγενούς απλότητας και ήρεμου μεγαλείου» (

edle Einfalt und

stille Größe

Στη γερμανική γραμματεία, από τον Winckelmann και μετά,

3. Βλ. Emil

taiger

– Hans-Georg

ewitz

(επιμ.),

Der Briefwechsel zwischen

Schiller und Goethe

, Insel Verlag, Φρανκφούρτη 2005∙

Σίλλερ – Γκαίτε, Αλληλο-

γραφία

επιλογή κειμένων Βίλχελμ Μπέννινγκ, εισαγωγή – μτφρ. – σχόλια Θανά-

σης Λάμπρου, επιμ. Λένα Σακάλη, Κριτική, σειρά Γλώσσα, θεωρία, πράξη 17, Αθήνα

2001∙ Rüdiger

afranski

Goethe und Schiller. Geschichte einer Freundschaft

, C.

Hanser, Μόναχο 2009.

4. Πρβλ. την πραγματεία του Friedrich

chiller

«Über die ästhetische

Erziehung des Menschen in einer Reihe von Briefen» στον τόμο

Friedrich Schil-

ler

Theoretische Schriften,

επιμ. Rolf-Peter Janz, Deutscher Klassiker-Verlag,

Φρανκφούρτη 2008, σ. 556-676. Βλ. Φρήντριχ

ίλλερ

Για την αισθητική παιδεία του

ανθρώπου

, μτφρ. Κλεοπάτρα Λεονταρίτου, Οδυσσέας, Αθήνα 1990·

ίλλερ

Περί της

αισθητικής παιδείας του ανθρώπου σε μια σειρά επιστολών

, μτφρ. Κώστας Ανδρουλι-

δάκης, Ιδεόγραμμα, Αθήνα 2006.

5. Η διατύπωση προέρχεται από το έργο του Winckelmann

Gedanken über die