Α' ΤΟΜΟΣ

CATERINA CARPINATO

320

πλουσιότερο υλικό για τον ιταλικό φιλελληνισμό. Αρκεί να το εξετάσουμε μαζί,

Έλληνες και Ιταλοί ερευνητές. Στην εποχή του διαδικτύου θα έπρεπε να απο-

φεύγεται η ατομική έρευνα. Εννοώ ότι θα έπρεπε να εξετάζουμε τα θέματα ως

ερευνητική ομάδα, γιατί από τη στιγμή που έχουν αλλάξει εντελώς οι μέθοδοι

και οι δυνατότητες πρόσβασης στις πηγές, οι οποίες συχνά εμφανίζονται σχε-

δόν αμέσως στην οθόνη μας με μια απλή αναζήτηση στο διαδίκτυο,

δεν μπο-

ρούμε πια να ερευνούμε τα φιλολογικά και τα ιστορικά θέματα με την παλιά

μεθοδολογία και την ατομική έρευνα.

Η περίπτωση του Tommaseo είναι ενδεικτική. Στο βιβλίο του

Il supplizio d’un

Italiano in Corfù,

τυπωμένο στη Φλωρεντία το 1855, γράφει μερικά σχόλια

για την ελληνική γλώσσα στις πρώτες δεκαετίες μετά τη γένεση του ελληνικού

κράτους, τα οποία καταλαβαίνει μόνο όποιος έχει σχέση με τη νεοελληνική

ιστορία και την ιστορία της νεοελληνικής γλώσσας:

[...] Trent’anni dico son corsi dal maraviglioso riscuotersi della patria; e

in trent’anni non è sorto ancora in codesto linguaggio ringrammatichi-

to un poeta possente, un oratore efficace. E non sorgerà mai.

[...] Έχουν ήδη περάσει τριάντα χρόνια από τη θαυμαστή εξέγερση της

πατρίδας· και μέσα σε τριάντα χρόνια δεν έχει ακόμα γεννηθεί ένας

δυνατός ποιητής, ένας ικανός ρήτορας να χρησιμοποιήσει αυτή την ανανε-

ωμένη γλώσσα. Και δεν θα γεννηθεί ποτέ.

[...] I letterati dire ad un popolo: tu non avrai poesia! I letterati fab-

bricare una lingua, risuscitare una lingua! E chi è che abbia veduto

come le lingue si facciano, come il seme caduto sulla terra s’abbarbichi

e cresca a poco a poco in foresta? Chi è che mi mostra una fabbrica di

foglie di rose, o di foglie di arance?

[...] Οι λόγιοι να πουν σε έναν λαό: εσύ δεν θα έχεις ποίηση! Οι λόγιοι να

κατασκευάσουν μια γλώσσα, να ξαναζωντανέψουν μια γλώσσα! Ποιος έχει

22. Αναλυτική βιβλιογραφία στο άρθρο

arpinato

, «

Filellenismo minore ai tem-

pi della rete: Qualche spunto di riflessione attraverso testimonianze letterarie

italiane e greche»

στον τόμο

Studi sul Sette ed Ottocento offerti a Marinella

Colummi

επιμ. S. Fornasiero – S. Tamiozzo,

Italianistica 1, Edizioni Ca’ Foscari,

Βενετία 2015, σ. 29-48.

23. Οι αποδόσεις στα Ελληνικά, αν δεν αναφερέται όνομα μεταφραστή, είναι

δικές μου

. Ε

υχαριστώ την παλιά αγαπημένη μου συμφοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο

Αθηνών, έ.α. 1985-1986, Γιώτα Τζιβάρα, που είχε την καλοσύνη να ξαναδιαβάσει το

κείμενό μου. Η ευθύνη όμως για ό,τι έχει γραφτεί εδώ είναι όλη δική μου.