Α' ΤΟΜΟΣ

Νεοελληνική γλώσσα και λογοτεχνία στην Ιταλία του 19ου αιώνα (1855-1857)

321

δει πώς δημιουργούνται οι γλώσσες, σαν να ήταν σπόρος που πέφτει στη

γη, ριζώνει μεγαλώνει και σιγά σιγά γίνεται δάσος; Ποιος μπορεί να μου

δείξει ένα εργοστάσιο που φτιάχνει φύλλα τριανταφυλλιάς ή φύλλα πορ-

τοκαλιάς;

[...] Noi non vogliamo che il greco d’oggidì debba ormai del tutto distac-

carsi dal vecchio e sdegnarlo. Le figlie, anco adulte, possono nutricarsi

tuttavia del latte materno: ma né la figliuola può rientrare in corpo

alla madre né la giovane farsi vecchia per arte: s’ella ci si sforza, dopo

imbruttita a sommo studio e appassita come carne al fumo, morrà.

[...] Εμείς δεν θέλουμε η σημερινή ελληνική γλώσσα να αποσπαστεί ολο-

κληρωτικά από την αρχαία και να την περιφρονήσει. Οι κόρες, αν και

μεγάλες, μπορούν να τρέφονται με το μητρικό γάλα. Αλλά ούτε η κόρη

μπορεί να επιστρέψει στη μήτρα της μητέρας ούτε η νέα μπορεί να γίνει,

με το ζόρι, γριά. Και αν το προσπαθήσει, το μόνο που θα κατορθώσει είναι

να πεθάνει, αφού πρώτα ασχημήνει και μαραθεί σαν καπνιστό κρέας.

[...] Ed io queste cose ho dette perché le stimo importanti alla storia

della greca civiltà, che vorrei diventasse bella parte dell’europea, sic-

come era: le ho dette per venerazione della nazione intera, […] con-

vengο essere necessario a nazione ch’abbia coscienza di se.

[...] Αυτά τα είπα επειδή τα θεωρώ σημαντικά για την ιστορία του ελληνικού

πολιτισμού, που θα ήθελα να γίνει μεγάλο τμήμα του ευρωπαϊκού

πολιτισμού, όπως ήταν στο παρελθόν. Αυτά τα είπα γιατί λατρεύω ολόκλη-

ρο το [ελληνικό] έθνος […] θεωρώ αναγκαίο ένα έθνος να έχει αυτοσυνει-

δησία.

Εκατόν πενήντα χρόνια μετά τα λόγια του Tommaseo για μια γλώσσα που

διαφυλάσσει την εθνική αυτοσυνειδησία, η Ελλάδα συνεχίζει να ασχολείται με

τη γλώσσα της.

Τα συμπεράσματά μου είναι τα έξης:

Με το παραδοσιακό σύστημα έρευνας στη βιβλιοθήκη δεν θα έβρι-

σκα μάλλον ποτέ το πόνημα του Semmola. Άρα πρέπει να δεχθού-

με ότι βρισκόμαστε σε άλλη επιστημονική εποχή, που έχει να μας

προσφέρει άφθονο αλλά ακόμη άγνωστο υλικό. Το νέο υλικό θα μας

24. Niccolὸ

ommaseo

Il supplizio d’un Italiano in Corfù

επιμ. Fabio

anelon

– T

zortzis

konomou, Istituto Veneto di Scienze, Lettere e Arti, Βενετία 2008,

σ. 195-196 (βιβλίο που, δυστυχώς όπως και άλλα από το ίδιο περιβάλλον, είναι μια

χαμένη ευκαιρία γιατί οι επιμελητές δεν γνωρίζουν τη σχετική ελληνική βιβλιογραφία

και τον ρόλο του Σολωμού για το γλωσσικό ζήτημα...).