Α' ΤΟΜΟΣ

Αικατερινη Μητραλεξη

330

προαναφερθείσα χρονική περίοδο είναι τουλάχιστον τρεις: ο ελληνισμός της

διασποράς, τα Ιόνια νησιά και η Αθήνα, ενώ οι προϋποθέσεις και οι διαφορές

στους όρους και στις συνέπειες της πρόσληψης είναι μεγάλες και αναμενόμε-

νες. Ζητούμενο είναι λοιπόν η συγκομιδή των μεταφράσεων και των αναφορών

στο έργο των Goethe και Schiller κατά το προαναφερθέν χρονικό διάστημα

(19ο αιώνα) και η αποτίμησή τους υπό το πρίσμα της θεώρησης της εικόνας

της αρχαιότητας και της θεώρησης της σύγχρονης τέχνης, σε αντιδιαστολή ή

εναρμόνιση με το παράδειγμα της αρχαιότητας. Θα αναφερθούμε στη συνέ-

χεια, ενδεικτικά, σε δύο αντιπροσωπευτικά παραδείγματα, το δραματικό έργο

Η Ιφιγένεια στη χώρα των Ταύρων

του Goethe και το εκτενές ποίημα

Οι θεοί

της Ελλάδας

του Schiller.

Ιφιγένεια στη χώρα των Ταύρων

(

Iphigenie auf Tauris,

1787) του Goethe,

που θεωρείται το πλέον αντιπροσωπευτικό κείμενο του γερμανικού Κλασικι-

σμού

αφού αντλεί το θέμα της απευθείας από την τραγωδία του Ευριπίδη

Ιφιγένεια εν Ταύροις

, επιτρέπει κατά την ανασκόπηση των σταδίων συγγρα-

φής της την παρακολούθηση της προοδευτικής μεταστροφής του συγγραφέα

από εκπρόσωπο του ανατρεπτικού προρομαντικού λογοτεχνικού ρεύματος της

‘Θύελλας και Ορμής’ (

Sturm und Drang

) σε υπέρμαχο της κλασικιστικής

αντίληψης των πραγμάτων

και μεταφέρει ένα ισχυρό μήνυμα της επικράτη-

14. Αντιμετωπίζεται επίσης ως κορυφαία στιγμή στη νεότερη ιστορία του λογοτε-

χνικού αυτού θέματος. Βλ. Elisabeth

renzel

Stoffe der Weltliteratur. Ein Lexikon

dichtungsgeschichtlicher Längsschnitte

, λ. «Iphigenie», A. Kröner, Στουτγάρδη

1988, σ. 345-351.

15. Ο πασίγνωστος πίνακας του Tischbein «O Goethe στην Καμπανία», που

φιλοτεχνήθηκε στην Ιταλία το 1787 κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του συγγραφέα

στην Ιταλία (Städel Museum, Φρανκφούρτη), δείχνει πως τοποθετούν εαυτούς οι

Γερμανοί κλασικοί, εδώ ο Goethe, στον χώρο της αρχαιότητας. Απεικονίζει τον Goethe

στο τοπίο της Καμπανίας, εν μέσω διάσπαρτων αρχαίων ερειπίων, σε στάση στοχα-

στική και βλέμμα που ατενίζει μακριά, με ενδυμασία σύγχρονη μεν, αλλά καλυμμένη

από έναν ανοιχτόχρωμο χιτώνα που παραπέμπει στις πτυχώσεις αρχαίου αγάλματος.

Το πολύμηνο ταξίδι στην Ιταλία (1786-1788) είναι η μαθητεία του Goethe στην τέχνη

της κλασικής αρχαιότητας και της Αναγέννησης, αλλά και στη φύση της Ιταλίας του

νότου. Η Ελλάδα του Goethe είναι η Ιταλία, το ταξίδι σηματοδοτεί την εγκατάλειψη

των ιδεών της

‘

Θύελλας και Ορμής’ και τον προσανατολισμό σε κλασικιστικά πρότυ-

πα. Δεξιά του κέντρου του πίνακα, δίπλα σε ένα πεσμένο κιονόκρανο, ξεχωρίζει ένα

ανάγλυφο με τη σκηνή της συνάντησης μιας γυναικείας μορφής, αριστερά, και δύο

ανδρικών μορφών, δεξιά, που είναι μάλλον αιχμάλωτοι, αφού έχουν δεμένα στην πλά-

τη τα χέρια τους. Είναι η προσαγωγή των αιχμαλώτων Ορέστη και Πυλάδη ενώπιον

της ιέρειας Ιφιγένειας στην Ταυρίδα, η οποία κρατά το ξόανο της θεάς. Το ανάγλυφο