Α' ΤΟΜΟΣ

MICHEL ESPAGNE

των συνόρων της. Όταν ο Κοραής επανεκδίδει τον Ηλιόδωρο, με τη βοήθεια

άλλωστε ενός Βενετού εκδότη, είχε στόχο να δείξει στην Ελλάδα ότι διαθέτει

τη δική της μυθιστοριογραφική παράδοση καθώς και να θεμελιώσει τη νομιμό-

τητα μιας αυτόχθονης μυθιστορηματικής παραγωγής,

όπως για παράδειγμα

του ιστορικού μυθιστορήματος˙ όμως όλα αυτά γίνονται από το Παρίσι. Επί-

σης, στο Παρίσι ο Σεφέρης διαβάζει και εν μέρει μεταφέρει τον Jean Moréas

και τον Byron, δηλαδή ποιητές που ενσάρκωσαν ένα είδος ελληνισμού

εκτός

των τειχ ν

, ιδίως ο Moréas που είχε συμβάλει στην ελληνική λογοτεχνία με τη

γαλλική γλώσσα.

Ωστόσο, η εκτός των τειχών Ελλάδα του 19ου αιώνα διεισδύει όλο και πε-

ρισσότερο στους πολιτισμούς που την υποδέχονται και στις εσωτερικές τους

διαμάχες. Το πρόβλημα της γερμανικής λογοτεχνίας από τα μέσα του 18ου

αιώνα, κυρίως της ποίησης, έγκειται στην επινόηση μιας γλώσσας και μετρικών

μορφών που να ξεχωρίζουν από το κυρίαρχο ευρωπαϊκό μοντέλο, αυτό της

γαλλικής λογοτεχνίας του 17ου αιώνα. Από τον Klopstock και τον

Μεσσ α

του εδραιώνεται η ιδέα σύμφωνα με την οποία η διαδικασία της λογοτεχνικής

αυτονόμησης πρέπει να περάσει από τη μεταφορά των ελληνικών μετρικών

μορφών προς τη γερμανική γλώσσα, οριστικά απελευθερωμένη από τα δεσμά

του αλεξανδρινού στίχου. Αλλά ο καλύτερος τρόπος να ελληνοποιηθούν τα

γερμανικά προκειμένου να διακριθούν από τα γαλλικά, είναι να μεταφράζο-

νται πραγματικά τα αρχαία έργα. Η πιο σημαντική στιγμή στο ζήτημα αυτό

υπήρξε η μετάφραση του Ομήρου από τον ποιητή Voss. Εάν η μετάφραση

του συγγραφέα της Ιλιάδας στα γερμανικά διακρίνεται από πολλά στάδια, το

συγκεκριμένο έχει στόχο να μεταφέρει όλες τις γλωσσολογικές και μεταφορι-

κές ιδιαιτερότητες των ελληνικών έως τα όρια ανοχής της γερμανικής γλώσσας,

στοιχείο που παρουσιάζει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον, διότι μέσα από αυτά τα

βασανισμένα από την ελληνική γλώσσα γερμανικά, θα αντλήσουν οι επερχόμες

γενιές των ποιητών. Ο Voss επιχειρεί ο ίδιος να δημιουργήσει ένα αστικό έπος,

τη

Luise

, αναφορά με εξάμετρα και με ομηρικές μεταφορές σε μια οικογέ-

νεια παστόρων, έργο που σήμερα δεν παρακινεί παρά μόνο την περιέργεια.

Το αστικό έπος του Voss ενέπνευσε ωστόσο έναν άλλο μιμητή, τον Γκαίτε, ο

οποίος γράφει σε εξάμετρο το

Χέρμαν και Δωροθέα

, έπος της κατεχόμενης

Γερμανίας από τον στρατό της Γαλλικής Επανάστασης. Η συγγένεια με τον

17. Anna

abaki

, «Adamance Coray comme critique littéraire et philologue»,

ό.π.˙ Ourania Polycandrioti, «Anciens et modernes. Approches théoriques du ro-

man grec (XIXe-XXe siècles)»,

The Historical Review / La Revue Historique,

9 (2012), σ. 161-198.