MICHEL ESPAGNE
28
γίνει μια «γλώσσα γενικώς κατάλληλη για όλες τις ανάγκες της ανθρώπινης
δραστηριότητας και της σκέψης». Αυτή η ουτοπική θέση βρήκε κάποια αντα-
πόκριση στους πανεπιστημιακούς γαλλικούς κύκλους του 19ου αιώνα, όπως
και στον Émile Egger, έναν από τους σημαντικότερους Γάλλους ελληνιστές
του καιρού του.
Σε αυτές τις συνθήκες, η μελέτη για την Ελλάδα, η ιδιοποίηση του ελληνι-
κού πολιτισμικού χώρου, απέβαινε ένα μείζον ζήτημα. Από τον Chateaubriand
έως τον Renan, οι προσευχές ακούγονται στην Ακρόπολη. Αυτό εξηγεί πόσο
σημαντική ήταν η ίδρυση της Γαλλικής Σχολής Αθηνών,
11
όπου οι καλύτεροι
σπουδαστές του γαλλικού ακαδημαϊκού συστήματος ήταν υποχρεωμένοι από
το 1846 να τελειώσουν εκεί τις σπουδές τους – αν λάβουμε υπόψη τη μαρ-
τυρία του συγγραφέα Edmond About σχετικά με τα θεσμοθετημένα αυτά
προσκυνήματα. Η ίδρυση της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών απο-
τέλεσε μακρινή συνέπεια της περίφημης εκστρατείας του Μοριά, επιστημονι-
κή και στρατιωτική διείσδυση στην Ελλάδα, στην οποία συμμετείχε ένας από
τους σημαντικότερους ιδεολόγους της 3ης Δημοκρατίας, ο ιστορικός Edgar
Quinet, συγγραφέας επίσης μιας έρευνας για τη σύγχρονη Ελλάδα και τις
σχέσεις της με την Αρχαιότητα.
12
Η εκστρατεία του Μοριά, ταυτόχρονα στρα-
τιωτική και επιστημονική, είναι η επανάληψη μιας άλλης εκστρατείας σε ένα
άλλο μέρος του κόσμου, της εκστρατείας της Αιγύπτου. Ο φιλελληνισμός σχε-
τίζεται επίσης με το πάθος για την Ανατολή, όπως εύκολα μπορούμε να ανα-
γνωρίσουμε στον πίνακα του Ντελακρουά, όπου ενσαρκώνεται η Ελλάδα πάνω
στα ερείπια του Μεσολογγίου. Ταλαντευόμενος με κάποια αναποφασιστικότη-
τα ανάμεσα στη συγκέντρωση τεκμηρίων για την ανοικοδόμηση ενός ελληνι-
κού κράτους άξιου κληρονόμου της αρχαίας Ελλάδας και της οικειοποίησης
των ίδιων δεδομένων ως θεμελίων μιας γαλλικής ιδεολογίας, ο φιλελληνισμός
των μελών της αποστολής του Μοριά και των ιδρυτών της Γαλλικής Σχολής
Αθηνών καθιστούσε ξεκάθαρα τη γαλλική όπως και την ελληνική ιστορία δύο
αλληλένδετα φαινόμενα.
Μια από τις πιο χαρακτηριστικές όψεις των πολιτισμικών μεταφορών, που
προϋποθέτει τον ενεργό ρόλο της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή ιστορία, είναι ο
τέλειος παραλληλισμός που τις χαρακτηρίζει. Ειδικότερα, πρόκειται για την
11. Sophie
B
asch
,
Le mirage grec. La Grèce moderne dans la littérature fran-
çaise depuis la création de l’Ecole française d’Athènes jusqu’à la guerre civile
grecque (1846-1946),
Hatier, Παρίσι – Αθήνα, 1995.
12. Edgar
Q
uinet
,
De la Grèce moderne et de ses rapports avec l’Antiquité
,
Levrault, Παρίσι 1830.