Α' ΤΟΜΟΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Θα ήταν δύσκολο να μην διακρίνουμε στο σχέδιο του Fauriel, και στη με-

ρική πραγματοποίησή του που αντιπροσωπεύει η συλλογή, την εφαρμογή των

γερμανικών θεωριών σχετικά με τα δημοτικά τραγούδια. Όχι μόνο μπορούμε

να συσχετίσουμε το εγχείρημά του με εκείνο των αδερφών Γκριμ, τους οποίους

γνώριζε και είχε συναντήσει, αλλά και η άποψή του για την ανώνυμη ποίηση

ως ιστορία του λαού αποτυπώνει τις εργασίες του Friedrich August Wolf

για τη γένεση των ομηρικών επών. Η συμβολή του Fauriel στον φιλελληνισμό

εμφανίζεται έτσι ως η άμεση συνέχεια μιας από τις πλέον ένθερμες συζητήσεις

της γερμανικής φιλολογίας γύρω στα 1800.

Όπως είναι γνωστό, και χωρίς αμφιβολία πρόκειται για την αιτία που το

όνομα του Fauriel παραμένει ακόμα ζωντανό, ο παριζιάνος αυτός καθηγητής

υπήρξε στενός φίλος και πιστός αλληλογράφος με τον Ιταλό ποιητή και μυ-

θιστοριογράφο Μanzoni. Όπως η Γερμανία, έτσι και η Ιταλία αποτελεί ένα

απαραίτητο στάδιο στον φιλελληνισμό του Fauriel. Ο Manzoni είχε δείξει

στον Fauriel το έργο του Ιταλού ποιητή Giovanni Berchet, ο οποίος είχε γρά-

ψει ένα ποίημα για τους Έλληνες της πόλης της Πάργας, με τίτλο

I Profughi

di Parga

[Οι πρόσφυγες της Πάργας]. Το 1823 ο Fauriel δημοσίευσε στις

εκδόσεις του Firmin Didot τη μετάφραση αυτής της συγκλονιστικής ιταλικής

συνηγορίας υπέρ των Ελλήνων. Ανάμεσα στα έντονα γερμανικά και ιταλικά

σημεία αναφοράς του, ο Claude Fauriel καταρτίζει και τοποθετεί τη μέγιστη

συμβολή του στον φιλελληνισμό.

Τουλάχιστον τα ελληνικά δημοτικά τραγούδια συνέβαλαν να έρθει στο

προσκήνιο η νεοελληνική λογοτεχνική παραγωγή. Ο σαινσιμονιστής Gustave

d’Eichthal, που διέμενε στην Ελλάδα στις αρχές του 1830, προχώρησε ένα

βήμα παραπέρα, προτείνοντας να γίνουν τα ελληνικά διεθνής γλώσσα

. Είχε

ιδρύσει στην Ελλάδα το Γραφείον της Δημοσίου Οικονομίας και εκθείαζε τις

εγκαταστάσεις του βιομηχανικού εποικισμού στη χώρα.

Ο κεντρικός ρόλος της Ελλάδας στο έργο του d’Eichthal εκδηλώνεται όσο

η διαμονή του στην Ελλάδα απομακρύνεται στον χρόνο. Κορυφώνεται, το

1862, στο έργο του

De l’usage pratique de la langue grecque

[Η πρακτική

χρήση της ελληνικής γλώσσας], όπου ο d’Eichthal αφού παρατήρησε, σύμφω-

να με τη μέθοδό του των εκτενών πανοραμάτων, ότι ο σύγχρονος κόσμος είχε

τρεις παιδαγωγούς, το Ισραήλ, την Ελλάδα και τη Ρώμη, προτείνει η ελληνική

γλώσσα, με τη μοντέρνα της μορφή και με τη σύγχρονη προφορά της, να

10. Michel

spagne

, « Gustave d’Eichthal et l’Allemagne. Critique biblique ou

géopolitique”, στο

Études saint-simoniennes

, επιμ.: Philippe

égnier

, PUL, Lyon

2002, σ. 111-125.