Α' ΤΟΜΟΣ

Αναζητώντας νέους ορίζοντες

275

και η αναζήτηση «νέας ζωής για το Έθνος».

Χαρακτηριστικό είναι το από-

σπασμα από επιστολή του Καμπύση στον Karl Dieterich, στις 2 Μαΐου 1897:

[…] Ο Κλασικισμός!... Βραχνάς μου κάθεται στα στήθια. […] Δεν είναι για μας

μεγαλείτερο άλλο κατάμουτρα πέταμα της μικρότητάς μας και της αδυναμίας

μας, παρά να μας θυμίζουν τον Κλασικισμό και […] να μας λένε ένα γλυκό

λόγο, σαν ψίχαλο σε διακονάρη, μόνο γιατί ζούμε στους τόπους, που έζησαν

άλλοτε ο Περικλής κι ο Φειδίας!...

[…] Το βάρος των προγόνων μας είναι πολύ,

πολύ μεγάλο… Τ’ όνομά τους και μόνο με πλακώνει, σα βουνό, σαν τον Όλυ-

μπο!... Δεν είμαι λεύτερος καθόλου μα είμαι καταδικασμένος να είμαι αιώνια

σκλάβος τους. Να κάμω τίποτε δε μπορώ, γιατ’ είμαι απόγονος του Ευριπίδη.

[…] Εγώ είμαι φτωχός καταδικασμένος της Μοίρας. Είμαι απόγονος!

Το έτερο ζητούμενο είναι η γλώσσα, η καθιέρωση της ομιλούμενης γλώσσας

ως γραφόμενης και εμβληματικής μιας νέας ‘διαδρομής’ για το Έθνος, που θα

οδηγήσει την Ελλάδα σε μια νέα τροχιά, μακριά από τις αντιδράσεις των γλωσσα-

μυντόρων, πρεσβευτών του πάλαι ποτέ ένδοξου παρελθόντος, και πιο κοντά στα

σύγχρονα ευρωπαϊκά δεδομένα. Η επιθυμία για τον εξευρωπαϊσμό της χώρας

και την πνευματική της συμπόρευση συμπλέει με τον κοινωνικό εξαστισμό.

Η σταδιακή ανάδυση μιας, ακόμα αδιαμόρφωτης, αστικής τάξης στον

ελλαδικό χώρο στρέφει αρχικά τους δημιουργούς προς την ηθογραφία, μια

καλλιγραφία των αναμνήσεων τους από την ύπαιθρο. Σύντομα, ωστόσο, απο-

τελεί το εφαλτήριο για τη στροφή προς άλλες μορφές δημιουργίας, πιο κοντά

στη σύγχρονη ζωή της νέας τάξης.

Σε αυτό συμβάλλει και πάλι καθοριστικά

η ήττα του 1897, η οποία λειτουργεί και ως σημείο επαναπροσδιορισμού των

ενδιαφερόντων των εκπροσώπων του πνεύματος, οι οποίοι αναζητούν νέους

άξονες για τα έργα τους, μακριά από τη μέχρι πρότινος κυριαρχούσα θεμα-

τολογία των ρομαντικών και κλασικιστικών μοτίβων. Γενικότερα, μετά τη διά-

ψευση των εθνικών ελπίδων, τόσο οι δημιουργοί όσο και ο διαμορφούμενος

12. Όπως τυπώνεται και στην πρώτη σελίδα του πρώτου φύλλου του περιοδικού

Η Τέχνη

(Νοέμ. 1898).

13. Βλ.

αμπυσης

Άπαντα

, αναστύλωσε Γ. Βαλέτας, Πηγή, Αθήνα 1972, σ. 620-

621.

14. «Ο όρος ηθογραφία, με το να χρησιμοποιηθεί για συγγραφείς με διαφορετικό

μέγεθος και διαφορετική κατεύθυνση, πήρε σιγά-σιγά αρνητική σημασία, που δεν την

είχε αρχικά». Βλ. Χριστόφορος

ηλιωνης

Το διήγημα

, Σαββάλας, Αθήνα 2002, σ.

97. Βλ. επίσης, σχετικά με τη ‘δαιμονοποίηση της ηθογραφίας’, Αλέξης

ηρας

, «Το

ελληνικό διήγημα στην περίοδο 1870-1950» στον τόμο

Το διήγημα στην ελληνική

και στις ξένες λογοτεχνίες (Θεωρία – Γραφή – Πρόσληψη)

, επιμ. – εισαγωγή Ελένη

Πολίτου-Μαρμαρινού – Σοφία Ντενίση, Gutenberg, Αθήνα 2009, σ. 52-53.