Α' ΤΟΜΟΣ

Μαρια Σεχοπουλου

274

Σύντομα το ευρύ πεδίο της ‘βορειομανίας’ αποκτά πιο συγκεκριμένη αιχμή

του δόρατος μέσω του, χρονικά κατά τι μεταγενέστερου, ‘ιψενογερμανισμού’.

Ο όρος ‘ιψενογερμανισμός’ αναφέρεται στην τάση να θεωρούνται σημεία ανα-

φοράς από τη μία πλευρά η γερμανική φιλοσοφία με τον

Nietzsche

και από

την άλλη η σκανδιναβική λογοτεχνία με δεσπόζουσα μορφή τον Ibsen, τάση

η οποία χρησιμοποιεί ως όχημα έκφρασης τα περιοδικά

Τέχνη

και

Διόνυσος

Η μεγάλη προβολή της οποίας τυγχάνει το έργο του

Nietzsche

και οι συχνές

αναφορές τόσο στον Ibsen όσο και σε άλλους Σκανδιναβούς συγγραφείς οδη-

γούν από το προγενέστερο εκτενές σχήμα της ‘βορειομανίας’ στην πιο συγκε-

κριμένη έκφανση, αυτή του δίπολου του ‘ιψενογερμανισμού’.

Ωστόσο το πεδίο μέσα στο οποίο δημιουργούνται οι παραπάνω αρνητι-

κές κρίσεις και ιδεολογικές μετατοπίσεις σχετίζεται λιγότερο με την πηγή των

χωρών πρόσληψης και περισσότερο με τον ορίζοντα υποδοχής της Ελλάδας.

Είναι σαφές ότι η τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα σφραγίζεται από τρία

σημαντικά γεγονότα, που διαμορφώνουν την περιρρέουσα ατμόσφαιρα μέσα

από την οποία γεννιούνται οι προϋποθέσεις για την αναζήτηση νέων πνευ-

ματικών οριζόντων. Πρώτο σημαντικό γεγονός αποτελεί, το 1893, η πτώχευση

της χώρας και η επίβλεψή της, λίγα χρόνια μετά, από τον Διεθνή Οικονομι-

κό Έλεγχο. Δεύτερο γεγονός, το 1896, αποτελεί η τέλεση των Ολυμπιακών

Αγώνων στην Αθήνα, η οποία δίνει μια ανάσα εθνικής υπερηφάνειας στην

κατακερματισμένη οικονομικά χώρα. Το τρίτο γεγονός, η ήττα του 1897 από

τους Τούρκους, αποτελεί σημείο καμπής για τη μετέπειτα πορεία των Ελλή-

νων. Καθώς η χώρα οδηγείται ανέτοιμη σε έναν πόλεμο που δεν είναι σε θέση

να κερδίσει, η θεωρούμενη ατιμωτική ήττα κόβει νωρίς τα φτερά του ονείρου

της Μεγάλης Ιδέας. Μετά την ήττα του 1897 και την αναμενόμενη αποδυνά-

μωση του Μεγαλοϊδεατισμού, το πρώτο ζητούμενο για τους διανοούμενους

της χώρας είναι η απομάκρυνση από την ασφυκτική αγκαλιά του κλασικισμού

11. «Κι’ ως τόσο άξαφνα

[…]

μας πρόβαλε σκοταδερό –σύννεφο να το πούμε δεν

είνε και τόσο ώμορφο– ένα είδος παράξενη καταχνιά από τα βορεινά – ο Ιψενογερ-

μανισμός. Μερικοί μας νέοι, εκεί που νανουριζόντανε στα βουνά και στα λαγκάδια της

Αρκαδίας τους και κάτι μας φίλευαν από τ’ αγριολούλουδά τους, βρέθηκαν ξάφνω

στα δάσια της γερμανικής της τέχνης και σκιάχτηκαν, ξαφνίστηκαν και πήγαν». Βλ.

Αργύρης Ε

φταλιωτης

«Αληθινή και ψεύτικη τέχνη»,

Άστυ

, 21.7.1899. Ο Εφταλιώτης

έχει προφανώς κατά νου τον γεννημένο στο Αγρίνιο Κωνσταντίνο Χατζόπουλο και

τον αδελφό του Δημήτριο (είχε εκδώσει το 1894 την ηθογραφική συλλογή διηγημάτων

τα

Αγριολούλουδα

), ενώ δεν διστάζει παρακάτω να κατονομάσει ανοικτά το περιοδικό

Τέχνη

και τους συντελεστές του ως μισοπνιγμένους «απάνω στα κύματα ξένης

ποιητικής και φιλοσοφικής τρικυμίας».