270 / 482
269
Μ
αρια
Σ
εχοπουλου
Αναζητώντας νέους ορίζοντες:
Η
‘
βορειομανία
’
, ο
‘
ιψενογερμανισμός
’
και η σύνδεσή τους
με τον δημοτικισμό στα τέλη του 19ου αιώνα
Ο όρος ‘βορειομανία’ εισάγεται το 1895 από τον Γεώργιο Τσοκόπουλο.
1
Η
αφορμή δίνεται από την πρώτη παράσταση των
Βρυκολάκων
του Ibsen στην
Ελλάδα και την επίδραση που αυτή ασκεί στους Έλληνες δημιουργούς. Η
σταδιακή μετακίνηση του ενδιαφέροντος των τελευταίων από τις παραδοσι-
ακές χώρες εισροής ιδεών σε άλλες, βορινές, κατ’ αρχάς ξενίζει και κατόπιν
γίνεται σκωπτικά δεκτή. Η ‘βορειομανία’ εκφράζει τη νέα τάση που αρχικά
αφορά στην πρόσληψη των έργων του Ibsen, αλλά που σύντομα ανοίγει και
φιλοξενεί κάτω από την ομπρέλα της πλείστα ύφη και διαφορετικούς δημιουρ-
γούς, όχι απαραίτητα προερχόμενους από τη Σκανδιναβία.
2
Ο όρος φορτίζεται
αίφνης με ένα αρνητικό σημασιολογικά περιεχόμενο και χρησιμοποιείται για
να καυτηριάσει την άκριτη αποδοχή νέων μοτίβων από τις βορινές χώρες. Ο
ευρύτερος Βορράς τοποθετείται στον αντίποδα των ευρωπαϊκών χωρών από
τις οποίες γινόταν παραδοσιακά ώς τότε η μεταλαμπάδευση ιδεών στην Ελλά-
δα, που είναι πρωτίστως η Γαλλία και δευτερευόντως, την εποχή εκείνη, η
1. Ο Γ. Δ. Τσοκόπουλος, κρίνοντας το έργο του Ξενόπουλου
Ο τρίτος
, βρίσκει αυτό
«στενάζον υπό την επιρροή ξενικών αναγνώσεων, βαρυνόμενον από τους αιωνίους
“Βρυκόλακας” και προδίδον από της πρώτης σκηνής την Βορειομανίαν της οποίας
θύματα κλαίομεν τόσους και τόσους διακεκριμένους εργάτας των γραμμάτων». Βλ.
Γεώργιος Δ. Τ
σοκοπουλος
,
«Θεατρική κίνησις: […] Γρ. Ξενόπουλου
Ο τρίτος
»,
Τα
Ολύμπια
, 9.12.1895, σ. 40.
2. Βάλτερ Π
ουχνερ
, «Οι βόρειες λογοτεχνίες και το νεοελληνικό θέατρο» στο
Κεί-
μενα και Αντικείμενα: δέκα θεατρολογικά μελετήματα
, Καστανιώτης, Αθήνα 1997, σ.
320.