Α' ΤΟΜΟΣ

Η ΚΟΜΗΣΣΑ ΠΟΤΟΣΚΗ

267

Οθωμανοί), η βασική αντίθεση είναι Ευρωπαίος vs Οθωμανός. Με την εξαί-

ρεση του Ολλανδού ραδιούργου κόμητος Ουήττ, όλοι οι άλλοι Ευρωπαίοι της

ιστορίας, Γάλλοι, Έλληνες, Πολωνοί, άνδρες και γυναίκες, είναι χαρακτήρες με

θετικό πρόσημο: γενναίοι πολεμιστές, υπερασπιστές του δικαίου και της ηθι-

κής, γενναιόδωροι, ανοιχτοί στο διαφορετικό, φιλάνθρωποι, καλλιεργημένοι,

ήρεμοι, ευαίσθητοι, έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να βοηθήσουν τον συνάνθρωπο.

Αντίθετα, οι Οθωμανοί παρουσιάζονται με τα πλέον μελανά χρώματα: δουλέ-

μποροι, βάρβαροι, επιθετικοί, φιλοχρήματοι, ενώ η Τουρκία χαρακτηρίζεται

από τον Γάλλο κύριο Γλ. ως ένας τόπος «ένθα κλείουσιν εις τας φυλακάς

τους πρέσβεις» (σ. 59). Ο Οθωμανός δεν παύει ποτέ να είναι ο Άλλος, με

την αρνητική έννοια: Η γενιτσαρική περίπολος αντιμετωπίζει ως κλέφτη τον

Μαρκίωνα και τον πετάει στον δρόμο, το Αβράτ-Παζάρ, η αγορά των δούλων,

παρομοιάζεται με «κτηνοτροφείον ή ορνιθοτροφείον» (σ. 15), ο δουλέμπορος

Ισούφ ενδιαφέρεται μόνο για το κέρδος, οι δικαστές ενίοτε εμπλέκουν στις

αποφάσεις τους το Κοράνι (σ. 60). Επιβεβαιώνεται λοιπόν και στην

Κόμησσα

Ποτόσκη

η άποψη του Henri Tonnet ότι ο Ράμφος επαναλαμβάνει συχνά στα

έργα του την προσφιλή του θεωρία ότι «η Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν θα

μεταρρυθμιστεί ποτέ αρκετά για να μοιάζει με τις ευρωπαϊκές χώρες»

και

ότι «η μουσουλμανική θρησκεία, που στην ουσία της είναι οπισθοδρομική και

μισαλλόδοξη, θα αντιστέκεται πάντα σε κάθε πρόοδο».

Βεβαίως, πέρα από τη βασική αυτή κατεύθυνση, ο Ράμφος δεν παραλείπει

να αναφερθεί και σε αρνητικές πτυχές των Ευρωπαίων: Οι Λουδοβίκοι θεω-

ρούνται από τον Μαρκίωνα υπεύθυνοι όχι μόνο για τα πένθη της οικογένειάς

του, αλλά και για τη διασπάθιση του δημόσιου χρήματος και την οικονομι-

κή εξαθλίωση του γαλλικού λαού («Αυτοί προετοίμαζον την καταστροφήν της

Βουρβονικής δυναστείας, κατασωτεύσαντες εις αισχράς εταίρας τον δημόσιον

πλούτον, καταντήσαντες τον λαόν δι’ αυθαιρέτων και δυσβαστάκτων φόρων

πένητα», σ. 49) και η Πολωνία παρουσιάζεται να κινδυνεύει από «τους όνυχας

των Πρώσσων, των Αυστριακών και των Ρώσσων», με δεδομένη τη διχόνοια των

Πολωνών ευγενών (σ. 92). Από την άλλη πλευρά, υπάρχει επαινετική αναφορά

στο οθωμανικό Δίκαιο, το Κανούν (κώδικα), το οποίο συντάχθηκε, κατά διατα-

γή του Σουλτάν Σουλεϊμάνη, από τον μεγάλο διερμηνέα Νικούση, που αξιοποί-

ησε τον ρωμαϊκό κώδικα σε θέματα εργασιών, κτήσεων και αγοραπωλησιών, και

θα μπορούσε να εξασφαλίσει ισονομία, υπό ορισμένες προϋποθέσεις (σ. 60).

26.

oννeτ

, σ. 295.

27. Ό.π.