Α' ΤΟΜΟΣ

245

αλεια

ερωνυμακη

Η παρουσία του ξένου σε εξυμνητικά ποιητικά είδη.

Εθνική και ειδολογική ταυτότητα

Η εξυμνητική ποίηση αντλούσε ανέκαθεν το θέμα της από σημαντικές προ-

σωπικότητες και αξιοσημείωτα γεγονότα του δημόσιου βίου. Από τις πρώτες

δεκαετίες του 19ου αιώνα εξυμνητικά ποιήματα (ωδές, ύμνοι, επιγράμματα)

διαμορφώνονται θεματικά θέτοντας στο επίκεντρο υψηλά ιστάμενα πρόσωπα

του δημόσιου, πολιτικού και θρησκευτικού, βίου. Στη διάρκεια της επανάστα-

σης του 1821 η εξύμνηση προσανατολίζεται στις επαναστατικές εξεγέρσεις,

εκλαμβάνοντάς τες ως πτυχές ενός γεγονότος μοναδικού, της Επανάστασης.

Οι δύο αυτές τάσεις της εξυμνητικής ποίησης, και ειδικότερα του είδους της

ωδής, η ποιητική καταξίωση ένδοξων προσωπικοτήτων και η ποιητική ανάδει-

ξη σπουδαίων γεγονότων, συναιρούνται, από την ενθρόνιση του Όθωνα και

έπειτα, σε ποιήματα όπου ο νέος βασιλιάς, ως αποδέκτης μιας εξύμνησης που

απορρέει από τον θεσμό τον οποίο εκπροσωπεί, γίνεται και αποδέκτης της

εξυμνητικής αφήγησης των επαναστατικών γεγονότων χάρη στα οποία προέ-

κυψε το αξίωμα του.

Όμως, μια τέτοια ώσμωση σύντομα οδηγεί σε επανάληψη

το είδος, το οποίο για την ανανέωσή του καταφεύγει σε άλλα θέματα.

Μεταξύ αυτών είναι η εξύμνηση προσώπων που δεν σχετίζονται άμεσα με

την ελλαδική πραγματικότητα, αλλά και γεγονότων που έχουν απήχηση και

τη δυναμική να καταξιωθούν, όπως συνέβη και με την ελληνική επανάσταση.

Κομβικό ρόλο διαδραματίζουν οι ευρωπαϊκές επαναστάσεις από το 1848-1849

έως και τις αρχές του 1860. Σε αυτό το χρονικό πλαίσιο, με το τέλος του να

συμπίπτει με την έξωση του Όθωνα, τα εμπνευσμένα από ευρωπαϊκές εξε-

1. Βλ. αναλυτικά Θάλεια

ερωνυμακη

Το είδος της ωδής στη νεοελληνική λογοτε-

χνία (Από την αρχή του 19ου αιώνα έως το 1880)

, Διδακτορική Διατριβή, Τμήμα Βυζα-

ντινών και Νεοελληνικών Σπουδών – Πανεπιστήμιο Κύπρου, 2005, σ. 67-120, 199-218.