245 / 482
Γιαννησ Ξουριασ
244
nach Inhalt und Form
(1802) του Γερμανού Johann Stephan Schütze. Είναι
κυρίως η τελευταία μελέτη που σηκώνει το βάρος της στρατηγικής αντεπί-
θεσης του Κανέλου. Ο Schütze, στη βάση όχι προσωπικού γούστου αλλά
μεθοδικής ανάλυσης, αναιρούσε παγιωμένες αντιλήψεις, μία από τις οποίες
ήταν εκείνη που συνέδεε ιστορικά την ομοιοκαταληξία με την παρακμή και τη
βαρβαρότητα γλωσσών και πολιτισμών. Μια ιδέα που, όπως είδαμε, εμφανίζε-
ται συνεχώς στις κρίσεις του Κοραή. Αντιλαμβανόμαστε γιατί η επιλογή του
Κανέλου να μεταφράσει το κείμενο αυτό αποτελούσε κίνηση τακτικής. Απα-
ντούσε με τη συνδρομή της πιο ενημερωμένης και εξελιγμένης ευρωπαϊκής
βιβλιογραφίας σε όλα τα κατά τη γνώμη του στερεότυπα και τις προκαταλή-
ψεις που έτειναν να επικρατήσουν ως αναντίλεκτες παραδοχές. Στον Κανέλο
ίσως θα μπορούσε κάποιος να φέρει αντιρρήσεις, αλλά ποιος θα τολμούσε να
το κάνει στην τετραγωνισμένη ανάλυση του Schütze;
Είναι φανερό ότι το ευρωπαϊκό παράδειγμα λειτούργησε ως σημείο αναφο-
ράς. Σε αρκετές περιπτώσεις εκείνο που βάρυνε περισσότερο ήταν η ισχύς της
αυθεντίας. Ωστόσο, ιδιαίτερα για τις ανανεωτικές και αναμορφωτικές επιδιώ-
ξεις του κοραϊκού κύκλου, ο διάλογος που αναπτύχθηκε δεν πρέπει σε καμιά
περίπτωση να θεωρηθεί μονοσήμαντος ή απροβλημάτιστος. Για τον Κοραή και
τους συνοδοιπόρους του το ευρωπαϊκό παράδειγμα υιοθετείται στον βαθμό
που μπορεί να εξυπηρετήσει τα ιδεολογικά και αισθητικά προτάγματά τους. Η
απόρριψη πτυχών αυτού του παραδείγματος κρίθηκε και νόμιμη και επιβεβλη-
μένη. Στοχαστικές προσαρμογές τέθηκαν σε λειτουργία κατά περίπτωση, προ-
κειμένου να ικανοποιηθούν οι προϋποθέσεις του διαφωτιστικού Κλασικισμού.