Α' ΤΟΜΟΣ

243 / 482

Γιαννησ Ξουριασ
242
Το μέτρο, το οποίο για τον Πετρίδη μπορούσε να αναλάβει την προσω-
διακή αναμόρφωση της νεοελληνικής ποίησης, ήταν ο ανομοιοκατάληκτος
ενδεκασύλλαβος,32 ο οποίος σαφώς παραπέμπει στον ιταλικό «λυμένο ενδε-
κασύλλαβο» (endecasillabo sciolto). Για τον Πετρίδη η απευθείας υιοθέτηση
ενός τέτοιου μέτρου αποτελούσε την πιο πρακτική επιλογή. Η επινόηση νέων
ρυθμικών σχημάτων με μήτρα τα αρχαία μέτρα θα ήταν αχρείαστη ταλαιπωρία
με αβέβαια αποτελέσματα. Όντως, η μετάφρασή του είναι η προσωδιακά απο-
τελεσματικότερη πρόταση που διατυπώθηκε τα χρόνια εκείνα.33
Στον αντίποδα, η πρόταση του Ιωάννη Ζαμπέλιου με την τραγωδία Τιμο-
λέων (1818) αναζητά με εμμονή την εθνική ρυθμική καθαρότητα. Είναι διαπι-
στωμένο πόσα οφείλει η τραγωδία του στο ομώνυμο έργο του Alfieri. 34 Αλλά
σε ό,τι αφορά τη μετρική κατασκευή της, ο Ζαμπέλιος προτίμησε να επινοήσει
ένα νεοελληνικό ισοδύναμο του αρχαίου ιαμβικού τρίμετρου, παρακάμπτοντας
τις ανάλογες ευρωπαϊκές αναζητήσεις και κατακτήσεις. Η μετρική ιθαγένεια
προβλήθηκε από τον ίδιο ως ουσιώδης παράμετρος της ανακαινιστικής ποιη-
τικής του.35
Αν το ευρωπαϊκό παράδειγμα ανομοιοκατάληκτης ποίησης χρησιμοποιή-
32. Ο ανομοιοκατάληκτος ενδεκασύλλαβος κρίθηκε «από όλους ως το αρμοδιότε-
ρον μέτρον διά να γράφηται με καλλιωτέραν έκβασιν η διεξοδική [= εκτενής, πολύστι-
χη] ή η υψηλή ποίησις». Το ίδιο, σ. 4.
33. Για τη μετάφραση του Πετρίδη και το ιστορικό και γραμματολογικό πλαίσιό
της βλ. Ταμπάκη, «Ο Πλάτων Πετρίδης ως μεταφραστής: Ιδεολογικά και αισθητικά
ρεύματα στα Επτάνησα» στο Ζητήματα συγκριτικής γραμματολογίας και ιστορίας των
ιδεών. Εννέα μελέτες , Ergo, Αθήνα 2008, σ. 117-136· Ξ ούριας, «Η προσωδιακή ανα-
γέννηση του έθνους: η πρόταση του Πλάτωνος Πετρίδη (1817) για μια νέα ποιητική
ταυτότητα» στον τόμο Πρακτικά Δ΄ Ευρωπαϊκoύ Συνεδρίου Νεοελληνικών Σπουδών,
Ταυτότητες στον ελληνικό κόσμο (από το 1204 έως σήμερα) (Γρανάδα 9-12.9.2010),
τ. Β΄, επιμ. Κωνσταντίνος Α. Δημάδης, Ευρωπαϊκή Εταιρεία Νεοελληνικών Σπουδών,
Αθήνα 2011, σ. 407-424.
34. Για τον Ζαμπέλιο βλ. Τ αμπάκη, «Στοιχεία ιδεολογίας και αισθητικής στο δρα-
ματικό έργο του Ιωάννη Ζαμπέλιου» στο Η νεοελληνική δραματουργία και οι δυτικές
της επιδράσεις (18ος-19ος αι.). Μια συγκριτική προσέγγιση, Ergo, Αθήνα 2002, σ.
91-107, ιδ. 96-97· Ταμπάκη, «Η μετάβαση από τον Διαφωτισμό στον Ρομαντισμό
στον ελληνικό 19ο αιώνα: η περίπτωση του Ιωάννη και του Σπυρίδωνα Ζαμπέλιου»
στο Ζητήματα συγκριτικής γραμματολογίας και ιστορίας των ιδεών, σ. 99-115.
35. Βλ. σχετικά Ιωάννης Ζαμπέλιος, Τραγωδίαι, τ. Β΄, Ζάκυνθος 1860, σ. 478,
482-483. Για τη μετρική θεωρία του Ζαμπέλιου βλ. Ευριπίδης Γ αραντούδης, Αρχαία
και νέα ελληνική μετρική. Ιστορικό διάγραμμα μιας παρεξήγησης, εισαγωγή Massimo
Peri, Πάδοβα 1989, σ. 50-52· Γαραντούδης, Πολύτροπος Αρμονία. Μετρική και Ποι-
ητική του Κάλβου, ΠΕΚ, Ηράκλειο 1995, σ. 71-72.