Α' ΤΟΜΟΣ

Γιαννησ Ξουριασ

236

ξεις του Leake για την ποιότητα της νεοελληνικής ποίησης σαφώς έχουν να

κάνουν με τη ρυθμική της ταυτότητα: τη μονοτονία των τονικών ομοιοκατάλη-

κτων μέτρων.

It is to be feared, that the poetry of the ancient Greeks will not obtain all

the credit it deserves with their living descendants, until these are masters

of the true method of reciting it; and that while accent continues to be the

only indicator of harmony among them, modern metre, and the jingle of

rhyme, are likely to maintain their place.

Το βιβλίο του Leake όπως και οι κρίσεις του δεν πέρασαν απαρατήρητα

από την ελληνική διανόηση. Εκτενές απόσπασμα μεταφρασμένο στα Ελληνι-

κά παρουσιάστηκε στον

Λόγιο Ερμή

τον Δεκέμβριο του 1816. Το παραπάνω

απόσπασμα αποδιδόταν ως εξής:

Πρέπει δε να φοβούμεθα μήπως οι τωρινοί απόγονοι των Ελλήνων δεν θέλουν

εμπορέσει να φέρωσι την Ποιητικήν των αρχαίων εις την πρέπουσαν αυτή

λαμπρότητα, αν δεν γενώσιν εγκρατείς της μεθόδου του προφέρειν αυτήν, και

ότι θέλουν διαμείνει αμετάβλητα το σημερινόν μέτρον και ομοιοτέλευτον κου-

δούνισμα της στιχουργίας των, εν όσω θέλει είναι παρ᾽ αυτοίς ο τόνος ο μόνος

δείκτης της Αρμονίας των.

Το «ομοιοτέλευτον κουδούνισμα της στιχουργίας» και «ο τόνος [ως] ο

μόνος δείκτης της Αρμονίας» κρίνονται απαξιωτικά· είναι τα τεκμήρια της

παρακμής. Συνεπώς, θα μπορούσε να συμπεράνει κάποιος, η ευρωπαϊκή κατα-

ξίωση της νεοελληνικής ποίησης προϋπέθετε τον εξοβελισμό τους, την «εξό-

ρισίν» τους, όπως θα έλεγε ο Κοραής. Εκείνο που σίγουρα αντιλαμβανόταν

ο Έλληνας αναγνώστης από τη διαπίστωση του Leake ήταν ότι η ποιητική

εκφορά έπρεπε οπωσδήποτε να αναμορφωθεί. Η «εξόριση» της ρίμας και η

χρήση άλλων μέσων για την «αρμονική» οργάνωση της ποιητικής φράσης

ήταν ένα ζητούμενο. Ποια θα ήταν τα μέσα, αυτό ήταν ένα άλλο ζητούμενο

στο οποίο τα ευρωπαϊκά παραδείγματα θα έδιναν πάλι κάποιες κατευθύνσεις.

Παρεμπιπτόντως, ας σημειωθεί ότι ανάλογες (αν και όχι ταυτόσημες) δια-

πιστώσεις γίνονται και από άλλους Ευρωπαίους που έρχονται σε επαφή με

τη νεοελληνική πραγματικότητα. Μπορεί οι περισσότερες από αυτές να μη

διακινούνται δημόσια, ωστόσο είναι ενδεικτικές για την ατμόσφαιρα μέσα στην

οποία οι Νεοέλληνες λόγιοι θα έπρεπε να σκεφτούν τα σχετικά ζητήματα. Από

τις πιο χαρακτηριστικές είναι οι κρίσεις του Byron σε επιστολή του προς

15. William Martin

eake

Researches in Greece

, J. Booth, Λονδίνο 1814, σ. 253.

16.

Ερμής ο Λόγιος

(1816), σ. 415-416.