Α' ΤΟΜΟΣ

Σταυρουλα Γ. Τσουπρου

220

Πρέπει δε να παρατεθεί εδώ και η διατυπωμένη στο ίδιο προλογικό κεί-

μενο κινητήριος ελπίδα, η οποία και ώθησε τον Βικέλα στη δημοσίευση των

μεταφράσεών του: «[…] ηδυνάμην ούτω να συντελέσω εις τε την παρ’ ημίν

εξάπλωσιν της δόξης του Σαικσπείρου, και εις πλουτισμόν της νέας Ελληνικής

σκηνής».

Αξίζει, μάλιστα, να επισημανθεί ότι ο Βικέλας δεν δίστασε να διαφωνήσει

με καθιερωμένους στον διεθνή χώρο σαιξπηριστές επί συγκεκριμένων δυσεπί-

λυτων κειμενικών προβλημάτων.

Αλλά πέραν των θεατρικών μεταφράσεων, οι

οποίες έτυχαν γενικά ευμενών σχολίων από Έλληνες και ξένους κριτικούς και

ερευνητές (γεγονός που του εξασφάλισε, όπως προείπαμε, σημαντική θέση

στην «περί Σαικσπείρου γραμματολογία»),

και των σημειώσεων οι οποίες τις

συνόδευαν, ο Έλληνας λόγιος μετέφρασε και σχετικά μελετήματα, τα οποία

τώρα συνοδεύουν επίσης, μαζί με τις σημειώσεις του, τα σαιξπηρικά έργα στα

Άπαντά

του.

Επικεντρωνόμενοι δε στα καθ’ ημάς, σε ό,τι αφορά στην υποδοχή των σαιξ-

πηρικών μεταφράσεων του Βικέλα, αρκεί να παραθέσουμε τη σχετική δήλωση

του Στάθη Δρομάζου:

Για να αξιολογίσουμε [sic] τα πρώτα βήματα της ελληνικής σαιξπηρολογίας

πρέπει να σημειώσουμε πως σταθμό αποτελούν οι μεταφράσεις του Βικέλα

καμωμένες πριν από την έκδοση του

Ταξειδιού

σε μια «απλή δημοτική». Τι

υπήρχαν πριν απ’ αυτές; Οι μεταφράσεις του Περβάνογλου και Ιωνίδη σε μια

καθαρεύουσα αντάξια του νεοελληνικού ψευτοκλασσικισμού […] Οι μεταφρά-

σεις του Βικέλα, όπως είπαμε, στο δεύτερο μισό του περασμένου αιώνα αποτέ-

λεσαν σταθμό. Δώσανε μια γλωσσική ευκαμψία, ένα πλησίασμα προς την ποί-

ηση κι έτσι επέδρασαν στο να απαλλαγεί η διδασκαλία από τον στόμφο της

καθαρεύουσας. Μ’ αυτές τις μεταφράσεις πρωτοεμφανίζεται ο ξενοφερμένος

Λεκατσάς. Τις διδάσκει και παίζει ο ίδιος. Ο Βικέλας κι ο Λεκατσάς βάλανε τη

26. Σχετικά με το ζήτημα της θανατώσεως της Δυσδαιμόνας και την καταγεγραμ-

μένη στην αλληλογραφία του Βικέλα ανταλλαγή απόψεων βλ.

ικονομου

, σ. 245-246.

27. Η φράση ανήκει στον Βλάση Γαβριηλίδη. Βλ.

ικονομου

, σ. 283.

28. Πρόκειται για τα δύο μελετήματα του Paul

tapfer

, «Ο χαρακτήρ του Αμλέ-

του» και «Το υπέρ φύσιν εν τω Μάκβεθ και εν τη Τραγωδία εν γένει», ενταγμέ-

να τώρα στα

Άπαντα

, τ. Δ΄, σ. 150-157 και 253-278 αντίστοιχα,

τα όποια, όπως ο

ίδιος ο Βικέλας δηλώνει (σ. 149, 253), έχει αντλήσει από το σύγγραμμα του

tapfer

Shakespeare et l’Antiquité

. Ωστόσο, τόσο ο Αλέξανδρος Οικονόμου (βλ.

ικονο

μου

, σ. 278, 280) όσο και οι μελετητές/ερευνητές που (τον) ακολούθησαν (Τερδήμου,

Πούχνερ, Βερδιάκη) δεν αναφέρουν ότι πρόκειται εδώ για μεταφράσεις και όχι για

πρωτότυπες μελέτες. Σωστή (και λεπτομερής βιβλιογραφική) καταγραφή

orbach

σ. 402.