Α' ΤΟΜΟΣ

190 / 482

Ο μεταφραστής Νικόλαος Δραγούμης: κοινωνικός αναμορφωτής
189
έτι πλέον το φρόνημα και έτι πλέον να εξαφθή ο προς την πατρίδα έρως» των
αναγνωστών.22 Το έργο πραγματεύεται τη ζωή του εθνικού ήρωα της Αλβανίας
Σκεντέρμπεη, ο οποίος λειτούργησε ως σύμβολο αντίστασης των χριστιανών
κατά των Τούρκων τον 15ο αιώνα. Ο πρόλογος προς τον αναγνώστη είναι ένα
εξαιρετικά οξύ κείμενο, καταγγελτικό, που φανερώνει τη μεγάλη ενόχληση του
Δραγούμη από την επικρατούσα πολιτική κατάσταση.23 Σχολιάζει το ότι όχι
απλώς όσοι Έλληνες κατοικούν «εν τω ελευθέρω ψιχίω της Ελλάδος» δεν
βοηθούν ώστε να πραγματοποιηθεί η απελευθέρωση του συνόλου των ελλη-
νικών εδαφών, αλλά αντίθετα πως οι κάτοικοι του ελευθέρου βασιλείου αντί
να αποζητούν την εθνική ενότητα ή να αγωνίζονται για το κοινό συμφέρον
«εντρυφώσι [...] εν αμίλλαις πονηραίς περί υπουργικών και βουλευτικών και
γερουσιαστικών αξιωμάτων και μισθών».24 Ο πρόλογος ολοκληρώνεται με την
έκθεση του στόχου του μεταφραστικού εγχειρήματος: την ενίσχυση του εθνι-
κού φρονήματος που έχει μαραθεί.25
Το επόμενο έργο που κυκλοφόρησε ως παράρτημα της Πανδώρας είναι το
best-seller του Feuillet Ημερολόγιον Απόρου Νέου· μεταφράζεται τη χρονιά
της εμφάνισής του στη Γαλλία, το 1858, και ανήκει στην κατηγορία των κοινω-
νικών-αισθηματικών μυθιστορημάτων που είχε τεράστια απήχηση στο γαλλικό
κοινό στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα.26 Καθόλου τυχαία, πιστεύω, ο Δρα-
22. Δραγούμης, «Η καλύβη, διήγημα εκ του γαλλικού», Πανδώρα Ζ΄/159 (1.11.
1856), σ. 350.
23. Στο Αρχείο Δραγούμη σώζεται μια προγενέστερη έκδοση, χωρίς σελίδα τίτλου,
την οποία έχει συμπληρώσει χειρόγραφα ο ίδιος ο Δραγούμης και φέρει ως χρονολο-
γία το 1856. Η χειρόγραφη σελίδα τίτλου φέρει τον τίτλο Ιστορία. Σκενδέρμπεης ή
Τούρκοι και Χριστιανοί κατά την Ιστ΄ Εκατονταετηρίδα, υπό Καμίλλου Παγανέλου.
Εκ του Γαλλικού υπό Ν. Δραγούμη. Εν Αθήναις τύποις Λαζάρου Δ. Βιλαρά, 1856.
24. Δραγουμης, «Τω αναγνώστη», Ιστορία Γεωργίου Καστριώτου του Επιλεγομέ-
νου Σκεντέρμπεη. Επεξεργασθείσα κατά Παγανέλ υπό Ν. Δραγούμη. ---. Εν Αθήναις,
Εκ του Τυπογραφείου Κ. Αντωνιάδου, Οδός Περικλέους, αριθ. 226, 1861, σ. V-VI.
[Παράρτημα Νο 13 Πανδώρας].
25. Το ίδιο, σ. VI.
26. Ημερολόγιον Απόρου Νέου, ή Μελέτη περί του Ανθρωπίνου Βίου. Υπό Octave
Feuillet. Μετάφρασις Ν. Δραγούμη. Εν Αθήναις, Εκ της Τυπογραφίας Λαζάρου Δ.
Βιλαρά, 1858. Του Feuillet Octave (1821-1890). Τίτλος πρωτοτύπου Le roman d’un
jeune homme pauvre (1858). Παράρτημα Νο 9 Πανδώρας· Κωστάλ ο Ινδός. Πα-
ράρτημα Νο 10 Πανδώρας ά.έ., αλλά του 1858. Χωρίς όνομα μεταφραστή, αλλά όπως
προκύπτει και από τη β΄ δημοσίευση του έργου μεταφραστής είναι ο Ν. Δραγούμης.
Ferry Gabriel. Τίτλος πρωτοτύπου Costal l’Indien; roman historique. Scènes de la
guerre de l’indépendance du Mexique (1852).