Α' ΤΟΜΟΣ

«Η Λίμνη» του Λαμαρτίνου

157

Η μορφή στην ποίηση και το ρυθμικό και ηχητικό αποτέλεσμα, σε μια εκτε-

νή μελέτη, δεν θα μπορούσαν να μείνουν ασχολίαστα. Μια λεπτομερή ανάλυση

της μορφής του γαλλικού κειμένου μας δίνει το άρθρο του Nicolas Ruwet «La

musique du “Lac”». Με αφετηρία το συγκεκριμένο άρθρο, που εστιάζει στο

πλέγμα από συμμετρίες και ασυμμετρίες που δημιουργείται στο συγκεκριμέ-

νο ποίημα,

θα μπορούσαν να αναζητηθούν οι παράγοντες που επιτυγχάνουν,

περισσότερο ή λιγότερο, την αίσθηση μουσικότητας στις ελληνικές μεταφρά-

σεις. Σχετικά με τις συγκεκριμένες ελληνικές μεταφράσεις, σύντομη αναφορά

στο μέτρο και την ομοιοκαταληξία γίνεται από τον Π. Δ. Μαστροδημήτρη.

Εκτός από τον ρυθμό και τη μουσικότητα κάθε εκδοχής, ο αναγνώστης και

σχολιαστής θα μπορούσε να αντιπαραβάλει τους μετασχηματισμούς των σχη-

μάτων λόγου και την επιλογή του λεξιλογίου. Με βάση την κατεύθυνση αυτή

επιλέξαμε και εμείς τα παραδείγματα που πρόκειται να εξετάσουμε. Εκτός

λοιπόν από την περίπτωση του Βαλαωρίτη, με τη δημοτική του γλώσσα και

την περισσότερο εθνοκεντρική του διάθεση, οι τρεις μεταφράσεις δεν έχουν

εύκολα ανιχνεύσιμη διαφοροποίηση ως προς τη στρατηγική τους. Οι ανα-

μεταφράσεις που τίθενται στην κρίση του κοινού θα συγκριθούν μέσα από

τα μικροσύμπαντα που δημιουργούν, τα οποία, αν και συγκλίνουν στη μήτρα

του πρωτοτύπου, δεν παύουν να είναι διαφορετικά. Θα χρησιμοποιήσουμε ως

παράδειγμα τους δύο πρώτους στίχους της τελευταίας στροφής, όπου ο ποι-

ητής απευθυνόμενος στη λίμνη εύχεται όλα τα στοιχεία που την περιβάλλουν

να κρατήσουν την ανάμνηση του έρωτά του. Παραθέτουμε από το πρωτότυπο

ολόκληρη τη στροφή:

Que le vent qui gémit, le roseau qui soupire,

Que les parfums légers de ton air embaumé

Que tout ce qu’on entend, l’on voit, l’on respire,

Tout dise : ils ont aimés !

Από τις μεταφράσεις παραθέτουμε τους δύο πρώτους στίχους

Βλάχος:

Εἴθε ὁ στένων κάλαμος, ἡ αὔρα ἥτις κλαίει,

Τὰ θεῖα της ἀρώματα, ἡ μάγος ὅλη φύσις

11. «Le “ Lac” est fait d’un ensemble complexe de symétries et d’asymétries

(il en va de même de toute grande œuvre musicale)». Βλ. Nicolas

uwet

, «La

musique du “Lac”»,

Langue Française

110, 1996, σ. 86-102.

12.

αστροδημήτρης

, σ. 123-126.