Α' ΤΟΜΟΣ

Αριστεα Κομνηνελλη

152

συμπαρουσία αυτή αναφορικά με την ξένη λογοτεχνία και τη μετάφραση;

Είναι προφανές ότι ο αναγνώστης καλείται διαβάζοντας το πρωτότυπο και τις

τέσσερις μεταφράσεις να τις συγκρίνει, να τις αξιολογήσει. Παράλληλα, καθώς

δεν πρόκειται για εγχειρίδιο προς χρήση διδακτική, αλλά για βιβλίο που απευθύ-

νεται στο αναγνωστικό κοινό της ποίησης, υποθέτουμε ότι αυτή η αντιπαραβολι-

κή ανάγνωση από τη μία εκδοχή στην άλλη, από το ένα απόσπασμα στο άλλο,

χωρίς μάλιστα την καθοδήγηση ενός κριτικού κειμένου, θα αποτελούσε και πηγή

απόλαυσης. Η εκδοτική αυτή χειρονομία απευθύνεται σε αναγνώστες που θα απο-

λαύσουν την προσπάθειά τους να διατυπώσουν ένα μεταφρασεολογικό σχόλιο.

Η ανακοίνωση επιχειρεί να φωτίσει τη διαδρομή των ενδεχόμενων ανα-

γνώσεων καθώς και τη σημασία της έκδοσης ως προς την αδήλωτη προτροπή

προς τους αναγνώστες να επιχειρήσουν έναν μεταφρασεολογικό σχολιασμό, ο

οποίος όμως για να γίνει απαιτεί, εξ ορισμού, συστηματική ανάγνωση – ανάλυ-

ση

που θα αναδιατάξει τα στοιχεία του κειμένου. Το ιδιαίτερο στοιχείο αυτής

της έκδοσης είναι ότι τα πέντε κείμενα δεν συνοδεύονται από κανένα απολύ-

τως σχόλιο, ούτε των μεταφραστών ούτε του εκδότη ούτε κάποιου σχολιαστή

του Λαμαρτίνου. Έτσι ο αναγνώστης προκαλείται να βρει μόνος του το νήμα

του σχολιασμού, εντοπίζοντας τα στοιχεία εκείνα –σημασιολογικά ή μορφικά–

στα οποία ο ίδιος θα αποδώσει σπουδαιότητα.

Ανίχνευση του υπόβαθρου ενός μεταφρασεολογικού σχολιασμού

Ας εξετάσουμε ποιο ήταν το υλικό που είχαν οι αναγνώστες του 1878. Το δημο-

φιλές ποίημα του Λαμαρτίνου των δεκαέξι τετράστιχων εντάσσεται στην κλα-

σική ρομαντική θεματική: Ο ποιητής βρίσκεται μόνος στη λίμνη όπου πριν από

αρκετούς μήνες είχε βρεθεί με την αγαπημένη του. Αναπολεί την εμπειρία εκείνη

αλλά, κυρίως, αναλογίζεται τη σχέση του ανθρώπινου βιώματος, του ευφρόσυ-

νου ερωτικού βιώματος στην προκειμένη περίπτωση, με τον χρόνο. Ο Λαμαρ-

τίνος σκηνοθετεί ως εξής τη μοναχική βόλτα του στη λίμνη: Αφού θέσει με τη

μορφή απελπισμένου ερωτήματος το θέμα της συνεχούς πορείας του ανθρώπου

προς τον θάνατο, παρουσιάζοντας τον χρόνο ως ωκεανό που συνεχώς μας ωθεί

προς το εγκόσμιο τέλος, απευθύνεται, από τη δεύτερη έως την πέμπτη στροφή,

2. Το θέμα της αναδιάταξης των στοιχείων του κειμένου κατά την ανάγνωση-

ανάλυση αναπτύσσει διεξοδικά η Nathalie

remer

«La lecture comme tableau:

la microlecture entre révélation et réécriture»,

Fabula-LhT

Complications de

texte: les microlectures

, Σεπτ. 2007, Ημερομηνία πρόσβασης [20/4/15] από http://