Previous Page  145 / 482 Next Page
Information
Show Menu
Previous Page 145 / 482 Next Page
Page Background

Γιωργοσ Βαρσοσ

144

που πλησιάζουν εκείνους του Πολυλά. Χαρακτηριστικά είναι ορισμένα σημεία

όπως ο εμφατικός διασκελισμός των «Ηρώων», το γλωσσικά αμφίθυμο «η

βουλή τελείωσε», η αντιδιαστολή του «δοξασμένος» με το «βασιλεύς», αλλά

και η γλαφυρή επιλογή λέξεων και εκφράσεων τρέχουσας δημοτικής («έχθρα»,

«αναριθμήτους πόνους», «έρριξε», «δα εμάλωσαν»):

Την έχθραν ψάλλε την κακήν, θεά, του Αχιλλέως

’Που έφερε τους Αχαιούς αναριθμήτους πόνους,

Και εις τον άδην έρριξε πολλαίς ψυχαίς ανδρείαις

Ηρώων· και τους έκαμεν αυτούς φαγί των σκύλων,

Κι’ όλων των όρνιων· κ’ η βουλή τελείωσε του Δία.

Από τι δα εμάλωσαν, κι εχώρισαν τα πρώτα

Ο δοξασμένος Αχιλλεύς, κ’ ο βασιλεύς Ατρείδης; (σ. 111)

Ο Χριστόπουλος συνέδεσε τον στίχο του με «τους τροχαϊκούς του Αισχύ-

λου στίχους».

62

Και η δοκιμή του πρώτη δείχνει πως όσο και αν ο δεκαπεντα-

σύλλαβος μιας μετάφρασης φαίνεται να προσδίδει στον Όμηρο τόνους ελλη-

νικής δημοτικής ποίησης, άλλο τόσο ο Όμηρος υποσκάπτει και μετατοπίζει

τους τόνους αυτούς. Το τονικό εξάμετρο του Τανταλίδη (1839)

63

αποκτά το

ξεχωριστό ενδιαφέρον του όχι επειδή μοιάζει με το ομηρικό μετρικό σχήμα,

αλλά επειδή κλονίζει την παράδοση του δεκαπεντασύλλαβου δίχως ωστόσο να

παύει να τη θυμίζει. Και σε αυτό συντείνει η διστακτική του καθαρεύουσα, που

δεν αποφεύγει τρόπους δημοτικής («έφερε […] έστειλε […] όλα») ενώ κρατά

και καθαρά ομηρικούς τύπους («άναξ ανδρών»):

Ψάλλε, Θεά, την οργήν του Πηλέως υιού, Αχιλλέως

Την ολεθρίαν, που πάθ’ εις τους Έλληνας έφερε πλείστα.

Κ’ έστειλε τόσας ανδρείας ψυχάς εις τον Άδην ηρώων,

Κ’ εις τους νεκρούς των αυτούς εις τους κύνας εξέθεσεν άγραν

Και εις τα όρνεα όλα. (βουλή του Διός ήτον τούτο)

Αμ’ αφ’ ου μίαν φοράν χωρισθέντες εις έριδα ήλθον,

Ό,τε Ατρείδης ο άναξ ανδρών και ο θείος Πηλείδης. (σ. 181)

Ανάλογη αίσθηση μετρημένης απομάκρυνσης από τα οικεία εδάφη της

62.

Χ

ριστοπουλος

, σ. 108.

63. Ο Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής είχε ήδη αναπτύξει και τη θεωρία του για τις

δυνατότητες απήχησης των αρχαίων ποσοτικών μέτρων σε παρόμοια νεότερα τονικά

μετρικά σχήματα. Βλ.

Ρ

αγκαβήσ

, «Περί της αρχαίας ελληνικής προσωδίας και αντι-

παράθεσις αυτής προς την νέαν»

στον τόμο

Διάφορα ποιήματα

,

Τυπ. Α. Κορομηλά,

Αθήνα 1837, σ. 399-437.