Α' ΤΟΜΟΣ

Γιωργοσ Βαρσοσ

138

ρεται για ένα «ομοιόμορφον και κανονικόν»

ή και «άμικτον […] γλωσσικόν

ύφασμα»

ως αρμόζον για τη νεοελληνική «φιλολογική μας γλώσσα». Και

διατηρεί σοβαρές επιφυλάξεις για την αξία του «περιέργου […] γλωσσικού

κράματος» που προκύπτει από τη «συγχωνευτική μέθοδο» που καταλογίζει

στον Ραγκαβή, κάνοντας μάλιστα αναλυτική κριτική στην κατά τόπους αμφίρ-

ροπη καθαρεύουσα των μεταφράσεών του.

Τις θέσεις του Πολυλά απηχεί

αλλά και εκλογικεύει ο Καλοσγούρος όταν, στο δοκίμιό του για τη μεταφρα-

στική μέθοδο, διακρίνει διάφορες τάσεις ανάμεσα στα άκρα του αρχαϊσμού

και του ψυχαρισμού και καταδικάζει το «θέαμα ανηκούστου αναρχίας» της

ελληνικής πεζογραφίας, χαρακτηριστικά του οποίου είναι «η αναρχία, ο κυκε-

ών, η σύγχυσις».

Ο Καλοσγούρος διαβλέπει όμως και μια θετική λειτουργία

της γλωσσικής αναρχίας:

Ημείς φρονούμεν ότι η αναρχία […] είναι ως πάσαι αι επαναστάσεις προάγγε-

λος νέας τάξεως εν τω μέλλοντι, η δε ιδέα ταύτης της μελλούσης και ποθουμέ-

νης τάξεως πρέπει να ζητηθή, ως συμβαίνει εν ταις πολιτικαίς επαναστάσεσιν,

εν τοις κόλποις αυτής ταύτης της αναρχίας, αφαιρουμένων των υπερβολών.

Σε ένα τέτοιο πεδίο, η πολυλαϊκή «μεσινή» δεν είναι τόσο μια μέση πορεία

ανάμεσα σε δεδομένα άκρα όσο ένας λογοτεχνικά κριτικός τρόπος διαχείρι-

σης και ελέγχου μιας γενικής κατάστασης γλωσσικής αταξίας. Ο Καλοσγού-

ρος επισημαίνει και το εξής πολύ σημαντικό για την κατεύθυνση στην οποία

λειτουργεί η πολυλαϊκή παρέμβαση: «το κοινόν και το σύνηθες παύουν να

είναι τοιαύτα».

Νωρίτερα στο ίδιο δοκίμιο μιλά για ένα «κατασκεύασμα όπερ

είναι και συγχρόνως δεν είναι το κοινόν καθωμιλούμενον ιδίωμα».

Απηχεί

έτσι ειρωνικά τον Ζαμπέλιο που είχε θέσει ως εξής το ζήτημα της κατανόησης

του σολωμικού στίχου: «εννοώ και συγχρόνως δεν εννοώ τα περιεχόμενα».

Τίθεται λοιπόν το ερώτημα πώς λειτουργεί η πολυτυπία σε σχέση με την πολύ

διαδεδομένη, για τις σημερινές μεταφραστικές σπουδές, διάκριση ανάμεσα σε

στρατηγικές οικειοποίησης του πρωτοτύπου και γλωσσικού ξενισμού.

Πόσο

46. «Η φιλολογική μας γλώσσα» στο

ολυλάς

, σ. 314.

47. Το ίδιο, σ.

253.

48. Το ίδιο, σ.

261

κ.εξ.

49.

αλοσγούρος

, σ. 345-346.

50. Το ίδιο, σ. 346.

51. Το ίδιο, σ. 336.

52. Το ίδιο, σ. 298.

53. «Πόθεν η κοινή λέξις τραγουδώ» στο

αμπέλιος

, σ. 173 σημ.

54. Πρβλ. Antoine

erman

La Τraduction et la lettre ou l’auberge du lointain