Α' ΤΟΜΟΣ

Γυναικεία γραφή και πολιτισμική διαμεσολάβηση

119

Την εποχή που γράφει η Ζάρκου ζητούμενο είναι ακόμα το δικαίωμα των

γυναικών στον δημόσιο λόγο και βέβαια και στη λογοτεχνική έκφραση. Και

από αυτή την άποψη η μελέτη της είναι κατατοπιστική σχετικά με τις στρα-

τηγικές που αναπτύσσουν γενικότερα οι γυναίκες συγγραφείς, και ειδικότερα

η Ζάρκου, για να προωθήσουν τη γυναικεία γραφή στην Ελλάδα χρησιμοποι-

ώντας ως παράδειγμα μια ξένη χώρα, εν προκειμένω τη Γερμανία. Κυρίως σε

τρεις γυναίκες συγγραφείς εστιάζει η Ζάρκου. Στη συνέχεια θα επικεντρωθού-

με στις δύο πρώτες, στις οποίες είναι αφιερωμένο το μεγαλύτερο μέρος της

μελέτης, και συγκεκριμένα στην Ida von Hahn (1805-1880) και στη Fanny

Lewald (1811-1889). Και οι δύο είναι πολύ γνωστές στην εποχή τους συγγρα-

φείς, ενώ έργα τους, ήδη τότε, έχουν μεταφραστεί και στα Γαλλικά και στα

Αγγλικά αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες.

Η Ida von Hahn, αριστοκρατικής καταγωγής, που έζησε σε φτωχικές συν-

θήκες μετά τον χωρισμό του πατέρα της από τη μητέρα της, αναγκάστηκε να

παντρευτεί τον ξάδελφό της, με τον οποίο χώρισε λίγα χρόνια μετά και μάλι-

στα έναν μήνα πριν να γεννηθεί η κόρη της. Η μετέπειτα πολύχρονη σχέση

της με τον βαρώνο Bystram, ο οποίος τη συνόδευσε στα πολλά της ταξίδια

–μεταξύ άλλων και στην Ανατολή–, θεωρήθηκε σκανδαλώδης, ενώ παράλληλα

είχε και άλλες σχέσεις, με πιο γνωστή τη σχέση της με τον δημοκράτη πολιτι-

κό August Heinrich Simon (1805-1860).

Μετά τον θάνατο του συντρόφου

της βαρώνου Bystram γίνεται καθολική και ιδρύει ένα μοναστήρι, ζώντας εκεί

χωρίς όμως ποτέ να γίνει η ίδια μοναχή. Η Ida von Hahn δημοσίευσε πλήθος

βιβλίων, μεταξύ των οποίων ποιητικές συλλογές, μυθιστορήματα και ταξιδιωτι-

κά ημερολόγια και επιστολές.

Η Fanny Lewald από την άλλη, κόρη Εβραίων ταπεινής καταγωγής, με τη

σύμφωνη γνώμη του πατέρα της, που ήθελε τα παιδιά του να μην υποστούν

την περιθωριοποίηση που υπέστη ο ίδιος, ασπάστηκε τον προτεσταντισμό. Ο

πατέρας της, ωστόσο, στάθηκε μετέπειτα εμπόδιο στο να σπουδάσει στο πανε-

πιστήμιο, επειδή ήταν γυναίκα. Αυτό όμως δεν την πτόησε. Άρχισε να δημοσι-

εύει, αρχικά ανώνυμα και μετά τις πρώτες επιτυχίες και επώνυμα, μετακόμισε

μόνη της στο Βερολίνο, όπου γνώρισε τον μεγάλο έρωτα της ζωής της, έναν

5. Fritz

artini

, «Hahn-Hahn, Ida Marie Luise Gustave Gräfin von»,

Neue

Deutsche Biographie

7 (1966), σ. 498-500, Ημερομηνία πρόσβασης [02.11.2014]

από

6. Για το έργο της Ida von Hahn βλ. μεταξύ άλλων Todd

ontje

Women, the

Novel, and the German Nation 1771-1871. Domestic Fiction in the Fatherland

Cambridge University Press, Cambridge 2006, σ. 140-152.