110 / 482
Οι Νεοέλληνες στον καθρέφτη του ξένου
109
Συνεπώς, αν η φιλελληνική διάθεση του Tozer υποκινούσε το ενδιαφέρον
του για τη χώρα, η «ανθρωπολογική» οπτική του το κατηύθυνε σε στοιχεία
της γλώσσας, του βίου και της ποιητικής παραγωγής των κατοίκων της τα
οποία ο ίδιος αντιλαμβανόταν ως ζωντανά κατάλοιπα ενός παλαιότερου κοινω-
νικού συστήματος. Ενώ η αρχαιολατρική θέαση αντικαθιστούσε τη σύγχρονη
Ελλάδα με την ετεροτοπία του κλασικού παρελθόντος, η εθνογραφική ματιά
τη συρρίκνωνε στην ετεροτοπία ενός κοντινού προ-νεωτερικού παρελθόντος.
Ο εθνογραφικός προσανατολισμός προσδιορίζει εξαρχής και την πρόσλη-
ψη της Ελλάδας από την Edmonds. Στο ταξιδιωτικό της βιβλίο
Fair Athens
(1881), που εκδίδει αμέσως μετά την επίσκεψή της στη χώρα το 1880, η
μεσήλιξ Αγγλίδα διηγείται τις εντυπώσεις από τη διαμονή της στην Αθήνα
ξεδιπλώνοντας μια διεισδυτική καταγραφή της εικόνας της πρωτεύουσας που
εισέρχεται στη νεωτερικότητα. Αν και με σαφή πολιτική πρόθεση τονίζει την
πρόοδο της ελληνικής κοινωνίας και τα θετικά στοιχεία ενός εξαγγλισμού της,
η επίγνωση της μέλλουσας εξαφάνισης της λαϊκής αισθητικής και της «ποίη-
σης» των εθίμων, για την οποία έγινε λόγος προηγουμένως, της προκαλεί ένα
αίσθημα μελαγχολίας.
27
Το προγενέστερο πολιτισμικό στάδιο που εκπροσωπεί
ο ελληνικός λαϊκός βίος, μολονότι γίνεται αντικείμενο ρεαλιστικής πραγμάτευ-
σης, δεν παύει να τυλίγεται με τα εξωραϊστικά χρώματα ενός «εξευγενισμένου
πριμιτιβισμού».
28
Στα επόμενα χρόνια η Edmonds στρέφεται όλο και περισσότερο στην περι-
γραφή λαογραφικών στοιχείων και παραστάσεων της ελληνικής ζωής, ανταπο-
κρινόμενη στις ζητήσεις της εποχής της για εθνογραφική πληροφόρηση. Αξίζει
να παρατηρήσουμε ότι το βραχύβιο περιοδικό
The Eastern and Western
Review,
το οποίο στις αρχές της δεκαετίας του 1890 φιλοξένησε ηθογρα-
φικού χαρακτήρα άρθρα και μεταφράσεις της, προωθούσε προγραμματικά
μέσω παρόμοιων δημοσιευμάτων και για άλλους λαούς των Βαλκανίων και της
του που σώζονται στο αρχείο του. Βλ. ενδεικτικά MS. Top. Oxon.e.314, Oxford Uni-
versity Archives.
27. Για τα θέματα αυτά βλ. την ανάλυση της
A
ssinder
,
Greece
, σ. 47-50·
A
ssinder
,
«“Reading the Gray Sky… in a Sun-Drenched Translation”: Translating Modern
Greece into English in
Fair Athens
by Elizabeth Edmonds» στον τόμο
«His words
were nourishment and his counsel food»: A Festschrift for David W. Holton
,
επιμ. Efrosini Camatsos – Tassos A. Kaplanis – Jocelyn Pye, Cambridge Scholars,
Newcastle Upon Tyne 2014, σ. 159-172.
28. Βλ.
R
oessel
, σ. 165, με αναφορά στην ειδυλλιακή θέαση της Ελλάδας στο έργο
Άγγλων και Αμερικανών συγγραφέων του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ού
αιώνα.