Previous Page  93 / 562 Next Page
Information
Show Menu
Previous Page 93 / 562 Next Page
Page Background

ΑΛεξανδροσ Κατσιγιαννησ

92

αποτυπώνεται στις ερωτικές μυθιστορίες του Μεσαίωνα και στα ποιήματα των

τροβαδούρων.

Όμως να πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Ποιες συνθήκες και διαδικα-

σίες τροφοδότησαν και εξέλιξαν το

versus

αυτό και με ποιον τρόπο η έννοια

του ‘έρωτα’ στην παλαιότερη νεοελληνική ποίηση κατέστη άλλο ένα στοιχείο

για τη μελέτη της πολιτισμικής ταυτότητας του νέου ελληνισμού; Η προσέγ-

γιση του Fauriel αρθρώνεται μες στο φιλελληνικό κλίμα της δεκαετίας του

1820, εντούτοις δεν εμμένει σε ιδεολογικά συμφραζόμενα και αποτελεί, θεωρώ,

μια περισσότερο αισθητική τοποθέτηση. Η σκοτεινή αυτή έννοια, καθώς δεν

αναλύεται περαιτέρω, του ‘ελληνικού κλίματος του έρωτα’ και η αντιπαράθε-

σή της με τον ιπποτικό χαρακτήρα πρέπει μάλλον να ιδωθεί ως προσπάθεια

εξήγησης του υπερχρονικού ποιητικού σύμπαντος του

Ερωτόκριτου

. Σύμπαν

όπου συγχωνεύονται, χάριν αισθητικής δικαίωσης, ένα συμβολικό αρχαιοελ-

ληνικό

decorum

, οι ερωτικές συμβάσεις της δυτικής μυθιστορίας ιδεαλιστικά

αποτυπωμένες, ο βενετοκρητικός πολιτισμός και η ιδιωματική γλώσσα. Αντί-

θετα, η πρόσληψη της προσέγγισης του Fauriel από τον Παπαρρηγόπουλο

και περισσότερο από τον «μεγάλο ρομαντικό»

14

Πολίτη πραγματοποιείται σε

εντελώς διαφορετικό ιδεολογικό κλίμα και, παρά τη χρονική τους διαφορά, ο

παρονομαστής είναι κοινός: ρομαντική εθνικιστική ιστοριογραφία και ‘εκλα-

ογραφισμός’ της λογοτεχνίας

15

στην υπηρεσία του ορισμού της πολιτισμικής

ταυτότητας του νέου ελληνισμού. Και προκειμένου να οριστεί κάτι εθνικά,

απαραίτητη προϋπόθεση είναι το σχετικό του διάφορο.

Από τα μέσα του 19ου αιώνα και εξής, εκτός από το βάρος της αρχαίας

ελληνικής κληρονομιάς ως παράγοντα εθνικού προσδιορισμού, η ανάπτυξη

του τριμερούς σχήματος συνέχειας, με το Βυζάντιο να αποτελεί τον νεότευκτο

κρίκο, προωθεί τη μελέτη και κατ’ επέκταση τη μνημειοποίηση της παλαιότε-

ρης νεοελληνικής λογοτεχνίας. Πρόκειται για ένα αχαρτογράφητο πεδίο που

είχαν αποστολή να αναδείξουν από τη μία οι μελετητές του ελληνικού Μεσαί-

ωνα και από την άλλη η νεαρή επιστήμη της λαογραφίας, γνήσιο τέκνο της

ρομαντικής ιστοριογραφίας. Μέσα σε αυτά τα συμφραζόμενα, η κανονικοποί-

ηση και η αισθητική επικύρωση της παλαιότερης νεοελληνικής λογοτεχνίας

τον 19ο αιώνα εξαρτιόταν, σε μεγάλο βαθμό, από τη διαβεβαίωση ή και τη

διασφάλιση της ‘ελληνικότητάς’ της. Η τελευταία προωθούσε καταλυτικά την

πολιτογράφηση των υπό εξέταση έργων στον υπό διαμόρφωση εθνικό λογο-

14. Μαίρη

Μ

ικέ

,

Έρως (αντ)εθνικός. Ερωτική επιθυμία και εθνική ταυτότητα τον

19ο αιώνα

, Πόλις, Αθήνα 2007, σ. 65, σημ. 91.

15.

Κ

υριακίδου

έστορος

, σ. 84.