88 / 562
87
Α
λεξανδροσ
Κ
ατσιγιαννησ
Έρως, Ελληνικότητα και Δύση.
Πρώτες σημειώσεις για τις ιδεολογικές χρήσεις της έννοιας του
‘
έρωτα
’
από τη νεοελληνική ρομαντική κριτική του 19ου αιώνα
Οι διανοητικές και πολιτισμικές τάσεις που αναπτύχθηκαν στους κόλπους του
νεοελληνικού Ρομαντισμού –1830-1880 κατά τη σχηματοποίηση του Κ. Θ.
Δημαρά, ο οποίος γνώριζε, φυσικά, τους περιορισμούς της γενίκευσης αυτής–
1
χαρακτηρίζονται από εξαιρετικού ενδιαφέροντος αντιφάσεις και διαφορισμούς.
Από τη μία, μεγάλο μέρος της ελληνικής λογιοσύνης μεταφράζει απρόσκοπτα
ευρωπαϊκή –γαλλική κυρίως– πεζογραφία και λιγότερο ποίηση· την τελευταία
προσπαθεί να τη διαχειριστεί περισσότερο δυναμικά και αφομοιωτικά.
2
Εισά-
γοντας γνώση, πολλές φορές χωρίς ιδιαίτερη επεξεργασία, πασχίζει να συγχρο-
νιστεί με τους ευρωπαϊκούς λογοτεχνικούς τρόπους, ακόμα και με την έκδοση
περιοδικών, όπως ο
Ευρωπαϊκός Ερανιστής
, η
Αποθήκη των Ωφελίμων και
Τερπνών Γνώσεων
, ο
Φιλόκαλος Σμυρναίος
ή αργότερα η
Πανδώρα
, μέσω των
οποίων πραγματοποιούνταν προσπάθειες εισαγωγής (με μεταφράσεις μελετών,
δοκιμίων, λημμάτων αλλά και λογοτεχνικών έργων) του ευρωπαϊκού ‘κόσμου’
των ιδεών στην υπό διαμόρφωση μητρόπολη της Αθήνας, αλλά και σε πόλεις
1. Κ. Θ.
Δ
ημαράς
, «Η ελληνική ποίηση στον δέκατο ένατο αιώνα»,
Ελληνικός
Ρωμαντισμός
, Ερμής, Αθήνα 2004 (
1
1982), σ. 168. Με βάση αυτή τη σχηματοποίηση
εκπονήθηκαν οι καταστατικές μελέτες: Αλέξης
Π
ολιτησ
,
Ρομαντικά Χρόνια. Ιδεολογί-
ες και Νοοτροπίες στην Ελλάδα του 1830-1880
, ΕΜΝΕ
Μνήμων
, Αθήνα
3
2003, και
Παναγιώτης
Μ
ουλλάσ
, «Λογοτεχνία 1830-1880»,
Ρήξεις και Συνέχειες. Μελέτες για
τον 19ο αιώνα
, Σοκόλης, Αθήνα 1993, σ. 15-82.
2. Βλ. ενδεικτικά Α.
Π
ολίτης
, «Η αγάπη για την ποίηση και οι αναγκαστικές μετα-
φράσεις πεζογραφίας. Ο Ιωάννης Ισιδωρίδης Σκυλίτσης αυτοβιογραφείται»,
Πολυ-
φωνία. Φιλολογικά μελετήματα αφιερωμένα στον Σ. Ν. Φιλιππίδη
, ΠΕΚ, Ηράκλειο
2009, σ. 49-103.