B' ΤΟΜΟΣ

Παναγιωτησ Αντωνοπουλοσ

φήμην» στην έκθεση της ποιήτριας και στις δύο σεξουαλικές τάσεις, διαχωρί-

ζοντας, παρ’ όλα αυτά, τον έκλυτο και επαίσχυντο βίο της από την «καλλίστην

[φήμην]» που της προσέδωσε στη συνέχεια η αναγνώριση της σπουδαίας ποί-

ησής της.

Τελικά, η άποψη του Γάλλου συγγραφέα για τη Σαπφώ φαίνεται

λιγότερο επικριτική από τις σκαιότερες εκφράσεις του Γαζή, ο οποίος παίρνει

σαφή και γενναία για την εποχή του θέση απέναντι στο σαπφικό ζήτημα.

Σκοπός του Έλληνα λόγιου δεν είναι η ωραιοποίηση, η απόκρυψη και η εξι-

δανίκευση της αρχαιότητας, αλλά η συνδυαστική καταγραφή των ιστορικών

δεδομένων, η κριτική ανάλυση των μαρτυριών και η απροκατάληπτη αποκάλυ-

ψη της επιστημονικής αλήθειας. Ο ίδιος τεκμηριώνει με σαφήνεια τον στόχο

του λεξικού στα προλεγόμενα της έκδοσης:

Λονδίνο

1994, (

1982), σ. xi. Σε αυτή την περίπτωση το τολμηρό σεξουαλικό αστείο

γεννά ένα σαφές περιβάλλον εταιρισμού ή πορνείας μέσα στο οποίο εντάσσεται η

μορφή της Σαπφώς. Για τη λέξη κέρκος, η οποία κυριολεκτικά σημαίνει ουρά, αλλά

χρησιμοποιείται συχνά στην αρχαία ελληνική κωμωδία ως αργκό της λέξης φαλλός

βλ. Jeffrey

enderson

The Maculate Muse. Obscene Language in Attic Comedy

Oxford University Press, Ν. Υόρκη

1991, (

1975), σ. 128.

13. Στο σημείο αυτό η διπολική θεωρία του Γαζή για τη Σαπφώ, η οποία κατα-

φέρνει να διαχωρίσει τον άνθρωπο από το έργο, θυμίζει αντίστοιχη ανάλυση για την

αρχαία ποιήτρια από τον Κάρολο Ρολλέν, σε μελέτη η οποία εμπεριέχει την πρώτη

γνωστή μαρτυρία για τη Σαπφώ που παραδίδεται στα νέα Ελληνικά, έστω σε μετά-

φραση. Η ιστορία των αρχαίων πολιτισμών του Ρολλέν –η οποία δεν παρατίθεται στη

βιβλιογραφία του Γαζή– εκδίδεται στο Παρίσι από το 1730 ώς το 1738 σε δεκατρείς

τόμους με τον τίτλο

Histoire ancienne des Égyptiens, des Carthaginois, des Assy-

riens, des Babyloniens, des Mèdes et des Perses, des Macédoniens, des Grecs…

και μεταφράζεται το 1750 στα Eλληνικά. Εκεί, μετά τον έπαινο για την ωραιότητα,

τη γλυκύτητα και την αρμονία των στίχων της Σαπφώς, ο συγγραφέας επισημαίνει:

« Ήτον πολλά επιθυμητόν να ήθελεν συμφωνήσει η καθαρότης των ηθών της με την

ευγένειαν του νοός, και να μην ήθελον ατιμάσει το γένος των γυναικών και των ποιη-

τικών με τες κακίες, και αισχρολογίες της». Βλ. [Κάρολος]

ολλεν

Παλαιά ιστορία

των Αιγυπτίων, Καρχηδονίων, Βαβυλωνίων, Μήδων, Περσών, Μακεδόνων και Ελλήνων

εις τόμους δέκα και έξι διηρημένη

, ΙΔ΄, μτφρ. Αλέξανδρος Καγκελλάριος, Αντωνίω

τω Βόρτολι, Βενετία 1750, σ. 43. Φαίνεται, πάντως, ότι η νεοελληνική μετάφραση

λογοκρίνει τεχνηέντως το πρωτότυπο κείμενο στα πιο τολμηρά του σημεία, αφού στο

γαλλικό πρωτότυπο διαβάζουμε: «Il serait à souhaiter que la pureté de ses mœurs

eût répondue à la beauté de son génie, et qu’elle n’eût pas deshonoré son sexe

et la poésie par ses vices [«διαστροφές» και όχι «κακίες» όπως στη νεοελληνική

μετάφραση] et par ses dérèglements [«ακολασίες» και όχι «αισχρολογίες»]». Βλ.

Charles

ollin

Œuvres Complètes. Histoire ancienne

, XI, Firmin Didot, Παρίσι

1822, σ. 32.