B' ΤΟΜΟΣ

Έρως, Ελληνικότητα και Δύση

νότερο, αλλά περιτριγυρισμένο από λουλούδια με έξοχες ευωδίες. Η αναβί-

ωση του αρχαιοελληνικού κλέους υπήρξε το κύριο διακύβευμα της ελληνι-

κής ρομαντικής διανόησης, κυρίως μέσα από την ποίηση (αναβίωση αρχαίων

μέτρων, λόγος περί προσωδίας) και την εύρεση ενός ιστορικά δικαιολογημένου

και εθνικά τονωτικού γλωσσικού οργάνου, ώστε να το καταστήσει κινητήριο

μοχλό της λογοτεχνικής ανάπτυξης (εξαρχαϊσμός της γλώσσας).

Από την

άλλη, εντατικοποιούνταν οι προσπάθειες για την ανακάλυψη και την ανάδειξη

του παλαιότερου ‘λαϊκού’ (δημώδους και δημοτικού) νεοελληνικού πολιτισμού.

Η ανάπτυξη της ρομαντικής ιστοριογραφίας, με τη μεταφυσική θέαση του

παρελθόντος ως μέσου ανάδειξης των πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων που καθι-

στούσαν τα έθνη διάφορους ζωντανούς οργανισμούς μες στην αυταξία τους,

και η πρωτοεπιστήμη της λαογραφίας

υπήρξαν τα δύο πεδία μέσα στα οποία

καλλιεργήθηκε η συγκεκριμένη τάση.

Το ξύλινο αυτό πόδι κατασκευάζεται, αρχικά, από το δίκτυο του φιλελλη-

νισμού των επαναστατικών και μετεπαναστατικών χρόνων για να ολοκληρωθεί

από τους εκφραστές της ρομαντικής ιστοριογραφίας, λαογραφίας και φιλο-

λογίας στον όψιμο 19ο αιώνα, με κυρίαρχα πρόσωπα τους Claude Fauriel,

Σπυρίδωνα Ζαμπέλιο, Κ. Ν. Σάθα, Ν. Γ. Πολίτη και λιγότερο τον Κωνσταντίνο

Παπαρρηγόπουλο. Αντικείμενο έρευνας της παραπάνω τάσης, που σκιαγρα-

φήσαμε επί τροχάδην, υπήρξαν η παλαιότερη νεοελληνική λογοτεχνία (κρη-

τική λογοτεχνία, δημώδης μεταβυζαντινή λογοτεχνία), με έμφαση στη λαϊκή

της διάχυση, και τα δημοτικά τραγούδια. Αυτός ο ‘λαϊκός θησαυρός’ είναι η

ιδανική πρώτη ύλη –ακόμα ακατέργαστη– η επεξεργασία της οποίας θα φέρει

6. Έργο-σταθμός που προσπαθεί να θεωρητικοποιήσει τη στάση αυτή είναι το

Παναγιώτης Σ

ούτσος

Νέα Σχολή του Γραφομένου Λόγου

, Εν Αθήναις 1853. Για το

ίδιο το έργο, αλλά και για τις έριδες που δημιούργησε, τα λεγόμενα ‘Σούτσεια’, βλ.

ουλλάς

, «Η διαμάχη Π. Σούτσου – Κ. Ασώπιου (1853) και η ιστορική συγκυρία»,

Ρήξεις και Συνέχειες

, σ. 263-278· Λάμπρος

αρελάς

(επιμ.),

Τα Σούτσεια

, Ίδρυμα

Κώστα και Ελένης Ουράνη, Αθήνα 2013.

7. Για την προσέγγιση αυτή βλ. ενδεικτικά τη μελέτη του Lionel

ossman

, «Histo-

ry as Decipherment: Romantic Historiography and the Discovery of the Other»,

New Literary History

8/1 (1986), σ. 23-57.

8. Βλ. Άλκη

υριακίδου

-Ν

έστορος

Η θεωρία της ελληνικής λαογραφίας. Κριτική

ανάλυση

, Ίδρυμα Μωραΐτη, Αθήνα

2006, σ. 67.

9. Γενικότερα για τους ιδεολογικούς μηχανισμούς που ενεργοποιήθηκαν μέσα από

την Ιστορία, τη Λαογραφία και τη Λογοτεχνία, προκειμένου να κρυσταλλωθεί η εθνι-

κή συνείδηση των Ελλήνων τα ρομαντικά χρόνια, βλ.

Α. Π

ολιτησ

Ρομαντικά Χρόνια

ιδ. σ. 38-60.