84 / 562
Η καταδίκη της Σαπφώς από τον Ευγένιο Βούλγαρη και τον Άνθιμο Γαζή
83
Σίγουρα, ο Γαζής έχει συμβουλευτεί το γαλλικό λεξικό πριν γράψει το δικό
του λήμμα για την αρχαία ποιήτρια, αφού ο Bayle είναι από τους πρώτους
Ευρωπαίους συγγραφείς –μετά τον Calderini και τον Giraldi– που μιλούν
ανοιχτά για την ερωτική συνύπαρξη της Σαπφώς με τις γυναίκες του κύκλου
της, χαρακτηρίζοντας τον κοινό τους βίο ακόλαστο. Επίσης ο Γαζής, όπως
ο Bayle, αναφέρεται εξίσου σε ετεροφυλοφιλικές όσο και σε ομοερωτικές
σχέσεις της Σαπφώς,
12
αν και ο πρώτος φαίνεται να αποδίδει την «κακίστην
Φάων’, | οἰστρῶντι πόθ
ῳ
| ῥῖψαι πέτρας ἀπὸ τηλεφανοῦς
» (Σ
τράβων
, 10.2.9). Σε μετά-
φραση: « Έχει τον ναό του Απόλλωνα Λευκάτα και το άλμα, το οποίο πιστεύεται ότι
θεραπεύει τον έρωτα·
όπου λένε ότι πρώτη η Σαπφώ
,
|
σύμφωνα με τον Μένανδρο,
|
κυνηγώντας τον υπερόπτη Φάωνα, | οιστρηλατημένη από πόθο ρίχτηκε από τον βράχο |
που φαίνεται από μακριά
».
12. Ο Bayle παραπέμπει εκτενώς στον Tannegui Le Fèvre [Tanaquillus Faber],
τον πρώτο από τους εκδότες της Σαπφώς που παραδέχεται απροκάλυπτα τον ομο-
ερωτισμό της αρχαίας ποιήτριας. Βλ. Tannegui
L
e
F
èvre
,
Dionisii Longini philo-
sophi et rhetoric περί ύψους libellus
, apud Ioannes Lenerius, Σομούρ 1663, σ.
292-293. Όμως, ο λεξικογράφος δεν αναφέρει τo έργo του Le Fèvre
Abrégé des
vies des poètes Grecs
, στο οποίο γίνεται εκτενέστερος λόγος για το ίδιο γεγονός:
«[το απόσπ. 31 είναι] μια ωδή 16 στίχων που απευθύνεται σε ένα κορίτσι με το οποίο
ήταν ερωτευμένη. […] Η Σαπφώ είχε πολύ ερωτικό χαρακτήρα και επειδή δεν ήταν
ευχαριστημένη με αυτό που οι υπόλοιπες γυναίκες συναντούν στη συντροφιά των
αντρών που συμπαθούν, ήθελε να έχει ερωμένες». Το γαλλικό πρωτότυπο: «une ode
de seize vers adressée à une fille dont elle estoit amoureuse. […] Sappho fut
d’une complexion fort amoureuse, et que n’estant pas satisfaite de ce que les
autres femmes rencontrent dans la compagnie des hommes, qui ne leur sont pas
désagrèables, elle voulut avoir des maistresses». Βλ.
L
e
F
èvre
,
Abrégé des vies
des poètes Grecs
, chez Thomas Myls, Amsterdam 1700, (
1
1664), σ. 22, 24. Και-
νοτομία του Le Fèvre είναι η απουσία από τη βιογραφία της Σαπφώς των θρύλων
που τη συνέδεαν με διάφορους άντρες της εποχής της. Αν και θεωρεί την ποιήτρια
σύγχρονη του Στησιχόρου και του Αλκαίου, δεν τη συσχετίζει ερωτικά με τον τελευ-
ταίο. Βλ.
το ίδιο
,
σ. 22, 27. Αμφισβητεί, επίσης, τη φήμη που συνέδεε ερωτικά τον
Ανακρέοντα με τη Σαπφώ, λόγω της χρονικής απόστασης που χωρίζει τον βίο των δύο
ποιητών. Βλ.
το ίδιο
,
σ. 49. Τέλος, λείπουν από το βιογραφικό σημείωμα ο άντρας της
Σαπφώς Κερκύλας, καθώς και ο Φάωνας, το άλλοθι κάθε συγγραφέα που θέλει να
αναδείξει τον ετεροφυλοφιλικό προσανατολισμό της αρχαίας ποιήτριας. Θα πρέπει
να σημειωθεί ότι στο έργο της Σαπφώς, όπως και στις υπόλοιπες αρχαίες πηγές, δεν
υπάρχει καμιά αναφορά στην παρουσία κάποιου συζύγου. Η μαρτυρία για τον σύζυγο
της Σαπφώς Κερκύλα από την Άνδρο, το προσωνύμιο του οποίου σημαίνει ψωλαράς
από το νησί των αντρών, βρίσκεται για πρώτη φορά στο
Σούδα
, «αλλά το ασυνήθιστο
όνομα ίσως είναι επινόηση κάποιου κωμωδιογράφου». Βλ. David A.
C
ampbell
,
Greek
lyric, I. Sappho and Alcaeus
, Loeb Classical Library, Harvard University Press,