B' ΤΟΜΟΣ

ΑΛεξανδροσ Κατσιγιαννησ

την ιδανική διαχρονική φιγούρα του ελληνισμού και τον ρομαντικοποιεί, ανά-

γοντάς τον σε μια υπερ-ερωτική, σχεδόν υπερβατική, ύπαρξη, τα πάθη της

οποίας ξεπερνούν κάθε φθαρτή και γήινη έκφανση του έρωτα. Το αντικείμενο

του πόθου του Κλέφτη μετουσιώνεται σε μια απλόχωρη Ιδέα, στην οποία

εμπεριέχονται οι συμβολικές και κρίσιμες, ως προς τον ρομαντικό εθνικισμό,

έννοιες του ‘θεού’ και της ‘πατρίδας’. Με αυτό τον τρόπο ο Κλέφτης μεταμορ-

φώνεται σε μύστη του ελληνισμού. Στο ίδιο κείμενο του 1856-1857 σημειώνει

ο Ζαμπέλιος σχετικά:

[Όταν ανεβεί κανείς στα βουνά (όπου ζούσαν οι Κλέφτες)], το αντικείμενο του

έρωτά του δεν είναι ένα φθαρτό και ατελές ον, ένα ον φτιαγμένο κατά την εικό-

να του· το αντικείμενο του έρωτά του είναι εξίσου αχανές, εξίσου μεγαλοπρε-

πές, και εξίσου απέραντο, όσο το θέαμα [ο πίνακας] που ξετυλίγεται μπροστά

στα μάτια του. Η αφαίρεση, η αιωνιότητα,

το απρόσωπο

, αυτά τα σύμβολα του

Θεού, η πατρίδα, η δόξα, το μέλλον είναι τα αντικείμενα των σκέψεων και των

συναισθημάτων του.

Δύο χρόνια μετά, στο

Πόθεν η κοινή λέξις τραγουδώ

–έργο-επίθεση στα

«ποιητικά χαλάσματα» του Σολωμού, με αφορμή τα

Ευρισκόμενα

του Πολυ-

λά– παρουσιάζει θεωρητικοποιημένες και αποκρυσταλλωμένες τις απόψεις

του για την έννοια του ‘ελληνικού έρωτα’:

Ο έρως, Θεά Ανάγκη των νεωτέρων ποιητών, η ουδέ θεοί μάχονται, η αρχή αυτή

και το τέλος της δυτικής Λυρικής, το άλας πάσης νεωτέρας στιχουργήσεως

και μυθιστορίας, ο έρως ουδέν έχει μέρος εις την γνησίαν και δημοτικήν μας

ποίησιν. Άχρηστος απέβη μάλιστα παρ’ αυτή και η λέξις, καθόσον ο μεν έρως

μετωνομάσθη επί το ευαγγελικώτερον Αγάπη. […] Χρονογράφοι, και λόγιοι, και

στιχουργοί, και ποιηταί φαίνονται πάντως ξένοι προς τον Έρωτα αυτόν, όστις

Ιπποτικός, ή και Ρωμαντικός εφεξής υπ’ Ευρωπαίων ονομασθείς, σημειοί την

προαγωγήν του πνεύματος εις στάδιον κοινωνικής ενεργείας ευρυχωρότερον.

Όθεν, ο έρως του Αβελάρδου, του Δάντου, του Πετράρχου, αίσθημα σήμερα

οικειότατον προς ημάς, αδιάλειπτον κύρμα και μελέτημα του τυγχόντος ποιητί-

σκου, αληθινόν αγοράς περίτριμμα, ο έρως, λέγω, της ιπποτικής ποιήσεως ήτο

άγνωστος τοις Βυζαντινοίς».

26. Το πρωτότυπο και η μετάφραση στο Γιώργος Γ.

λισανδράτος

(επιμ.),

Σπυρί-

δωνος Ζαμπέλιου. Τα Κριτικά Κείμενα

, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, Αθήνα

1999, σ. 93-95.

27. Σπυρίδων

αμπέλιος

Πόθεν η κοινή λέξις Τραγουδώ

, Π. Σούτσας και Α. Κτε-

νάς, Εν Αθήναις 1859, σ. 35-36.