100 / 562
Έρως, Ελληνικότητα και Δύση
99
φυσική που κληρονομείται συλλογικά και αποτυπώνεται εξίσου διαισθητικά
στη δημώδη ποίηση και στο δημοτικό τραγούδι. Οι δυτικές επιρροές πρέπει
να εξαλειφθούν ή να αποκρυβούν· και σε περίπτωση που κάτι τέτοιο δεν
είναι δυνατό, τα έργα με τέτοιες επιρροές δεν μπορούν να πολιτογραφηθούν
ως ελληνικά. Σε αυτή τη συλλογιστική, που άνθησε στο πλαίσιο του λαογρα-
φισμού και της ρομαντικής ιστοριογραφίας του 19ου αιώνα, επιστρατεύτηκε
ακόμα και η έννοια του έρωτα, διαθλασμένη στη ρητορική της οντολογίας της
ταυτότητας. Ανησυχίες ορισμού και εθνικού προσδιορισμού έφεραν στην επι-
φάνεια συντηρητικότερες προσεγγίσεις, οι οποίες αποκτούσαν δυναμική μόνο
με την ανάδυση του αντίπαλου δέους. Η πολιτισμική καθαρότητα συνεπάγεται
ακόμα και την ‘αποδυτικοποίηση’ της παλαιότερης ερωτικής λογοτεχνίας. Από
τον έρωτα και την ερωτική οδύνη ως «προνομιακού μέσου γνώσης»,
36
κατά
την παράδοση της δυτικής ερωτικής ποίησης, εδώ εξετάσαμε τη σμίκρυνση
της φιλοσοφίας του έρωτα μέσω της ιδεολογικής της χρήσης και τη μετατό-
πισή της στο πεδίο του λόγου περί εθνικού και πολιτισμικού προσδιορισμού.
Στον κριτικό λόγο, που αποβλέπει στην κανονικοποίηση παλαιότερων κειμένων
αμφιβόλου εθνικής ιδιοσυγκρασίας, ο λογοτεχνικός έρωτας για να είναι εθνι-
κός πρέπει να είναι, στη βάση του, ηθικός και πατριωτικός, δηλαδή έρωτας
αντιερωτικός.
36.
Ό.π.
, σ. 61.