B' ΤΟΜΟΣ

ΑΝΝΑ ΧΡΥΣΟΓΕΛΟΥ-ΚΑΤΣΗ

102

οποίο ο Άγγελος Βλάχος καλείται και συμμετέχει ως κριτής-εισηγητής (π. χ.

Φιλαδέλφειος

Νικοδήμειος

κ.ά.). Είναι ακόμη ομιλία ή μάλλον ομιλίες για την

προάσπιση μιας αξιωματικής πρότασης και την απόρριψη μιας άλλης άποψης,

όπως στην περίφημη διαμάχη Εμμανουήλ Ροΐδη – Άγγελου Βλάχου το 1877.

Άλλοτε πάλι η συγκεκριμένη λέξη απαντά σε δημοσιευμένες επιστολές δια-

μαρτυρίας του συγγραφέα για παρανόηση ή παραποίηση απόψεών του, ή σε

συνεντεύξεις που αυτός έδωσε ως διευθυντής του Βασιλικού θεάτρου.

Το επίθετο

εθνικός

συνοδεύει ποικίλες λέξεις, όπως για παράδειγμα τις

λέξεις

θέατρο

ή σκηνή και

κωμωδία

· επίσης τις λέξεις

ποιητής

ή ψάλτης και

ποίηση

· ακόμη το

μυθιστόρημα

. Προσδιορίζει επίσης τις λέξεις

βίος

, αίσθημα,

παραδόσεις και αναμνήσεις, ένα σύνολο εννοιών δηλαδή, το οποίο τα διαφορε-

τικά είδη λόγου που μόλις ανέφερα (θέατρο, ποίηση, μυθιστόρημα) καλούνται

να καταγράψουν και να δραματοποιήσουν, ή απλώς να εκφράσουν· συνοδεύει

τέλος τη λέξη

γλώσσα

ως όργανο έκφρασης των ιδεών και των αισθημάτων του

λαού.

Ας σχολιάσουμε εν συντομία και με τη σειρά τις έννοιες που προκύπτουν:

1. Το

εθνικόν θέατρον

παραδείγματος χάριν –με άλλα λόγια η

ελληνική

σκηνή

– χρειάζεται

εθνικόν δράμα

, έργα δηλαδή που «δεν είναι ξενοπρεπ[ή]

και δεν αποπνέ[ουν] την μιασματώδη εκείνην ατμοσφαίραν, ήτις εμόλυνε τας

νεαράς των Ελλήνων ψυχάς, και απεθήλυνε την καρδίαν αυτών…»,

σύμφωνα

με όσα

γράφει ο Άγγελος Βλάχος ήδη από το 1861, όταν ανέλαβε να παρου-

σιάσει μέσω του τύπου τις

μεταφράσεις αρχαίων ελληνικών δραμάτων

που

εξεπόνησε ο Α. Ρ. Ραγκαβής.

Ο ίδιος συγγραφέας, αναφερόμενος μετά από μία 15ετία στην παρουσία

του

Γαλλικού Θεάτρου

στην Αθήνα, θα αποδοκιμάσει τη συμπεριφορά κά-

ποιων συγχρόνων του, οι οποίοι, αντιγράφοντες ακρίτως και αναιτίως

νεωτε-

ρισμούς της Εσπερίας

υπόκεινται σε

πληγή[ν] ξένη[ν] και παρείσακτο[ν]

και

διατρέχουν τον κίνδυνο να διαφθείρουν την

καλλαισθησίαν

τους· θα αντιδι-

αστείλει δε «την

εθνικήν

ατομικότητα των νηπίων έτι ελλήνων πρός κόσμους

γεγηρακότας», και τους «πεινώντ[α]ς τον άρτον του πολιτισμού τον επιούσι-

ον... πρός έθνη απόκορα».

Παρόμοια κριτική θα διατυπώσει και το 1898, όταν θα διορισθεί διευθυντής

3. Άγγελος Σ.

λαχος

, «Μεταφράσεις ελληνικών δραμάτων υπό Α. Ρ. Ραγκαβή,

Αθήνησι, Τύποις Χ. Νικ. Φιλαδελφέως, 1860»,

Εφημερίς των Φιλομαθών

, 21.1.1861,

σ. 1551-1552.

λαχος

, «Το Γαλλικόν Θέατρον εν Αθήναις»,

Εστία

, 3 (1877), σ. 247-253· οι

παρατιθέμενες φράσεις στις σ. 248 και 250.