529 / 562
Αυρα Ξεπαπαδακου
528
πρέπει να ήταν εντονότατη, αν κρίνουμε από τις μαρτυρίες που μιλούν για
την ενεργό, παθιασμένη συμμετοχή των θεατών στα επί της σκηνής τεκται-
νόμενα. Το αθηναϊκό κοινό φαίνεται να απολαμβάνει το κάθε δευτερόλεπτο:
συστρέφεται, αναπηδά από το κάθισμά του στο άκουσμα της μουσικής του
Ορφέα
και ικετεύει τους Γάλλους καλλιτέχνες με κραυγές «Cancan! Cancan!
Νὰ χορεύσητε Cancan!».
61
Ειδωλολατρία και ιεροσυλία
Στο σημείο αυτό διερωτάται κανείς γιατί ένα φαινομενικά άκακο μουσικοθεα-
τρικό είδος του συρμού είχε τη δύναμη να προκαλέσει τέτοιον ηθικό πυρετό
στην αθηναϊκή κοινωνία της εποχής. «Βωδεβίλλειος μανία», «οφεμ-βακχιάς»,
«κόρδαξ». Η επιλογή αρχαιοπρεπών όρων ασφαλώς παρουσιάζει ενδιαφέρον.
Είναι αλήθεια ότι οι Αθηναίοι του 1870 δεν θορυβήθηκαν τόσο από την προ-
σβολή της δημοσίας αιδούς και των αστικών ηθών ούτε από την παρωδία
της νεοκλασικής opera seria
Ορφεύς και Ευρυδίκη
του Christoph Willibald
Gluck,
62
η οποία τους ήταν παντελώς άγνωστη, όπως συνέβη αντίστοιχα στη
Γαλλία όταν πρωτοπαρουσιάστηκε ο
Ορφεύς στον Άδη
το 1858.
63
Αυτό που
κυριολεκτικά τους εξαγρίωσε ήταν η θεωρούμενη βλασφημία κατά της κλασι-
κής αρχαιότητας, μιας περιόδου-ταμπού για τον Έλληνα του 19ου αιώνα, ο
οποίος είχε στηρίξει πάνω στους αιώνιους μαρμάρινους κίονες όλο το νεόδμη-
το οικοδόμημα της εθνικής του ταυτότητας.
Οι καρικατούρες των ολύμπιων θεών με τις ανθρώπινες αδυναμίες και τα
ταπεινά ένστικτα και η γενικότερη παρωδία της αρχαιότητας ακύρωναν το
61.
Στοά
, 10.3.1874, σ. 3.
62. H τρίπρακτη «azione teatrale» («σκηνική δράση»)
Orfeo ed Euridice
του
Christoph Willibald Gluck σε λιμπρέτο Ranieri de’ Calzabigi πρωτοπαρουσιάστηκε
στην ιταλική εκδοχή της στο Burgtheater της Βιέννης, στις 5 Οκτωβρίου 1762. Η τρί-
πρακτη «τραγική όπερα»
Orphée et Eurydice
του Gluck σε λιμπρέτο Pierre Louis
Moline, βασισμένο στο ομότιτλο λιμπρέτο του Calzabigi, πρωτοπαρουσιάστηκε στη
γαλλική εκδοχή της στην Όπερα των Παρισίων, στις 2 Αυγούστου 1774. Βλ. Ξ
επαπα
-
δακου
(επιμ.), σ. 30.
63.
Journal des débats politiques et littéraires
, 6.12.1858, σ. 1, όπου δημοσιεύ-
εται η κριτική του ορκισμένου εχθρού του Offenbach, Jules Janin. Περισσότερα για
το μεταξύ τους θερμό επεισόδιο στο Y
on
, «Μια επιτυχία που ολοένα γιγαντώνεται»,
μτφρ. – επιμ. – σχόλια Α. Ξεπαπαδάκου στο Ξ
επαπαδακου
(επιμ.), σ. 29. Βλ. επίσης
Richard T
raubner
,
Operetta, A Theatrical History
, Routledge, Ν. Υόρκη – Λονδί-
νο 2004, σ. 51-69.