Αρετη Βασιλειου
490
Το ερωτικό στοιχείο του δράματος του Σούτζου μας οδηγεί λοιπόν στη νεο-
κλασική galanterie και, σε εμβρυακό στάδιο, στα ρομαντικά μονοπάτια, ενώ
η θανάτωση του τυραννικού φανατικού δεσπότη Θόαντα από τους Έλληνες
αιχμαλώτους μάς οδηγεί τόσο στα θεωρητικά μονοπάτια του αναγεννησιακού
Νεοκλασικισμού, ο οποίος απαιτούσε τον θρίαμβο της αρετής και την τιμωρία
του εγκλήματος,
40
όσο και στα μονοπάτια του φιλελεύθερου Διαφωτισμού, ο
οποίος τιμωρούσε παραδειγματικά τους τυράννους. Η ταυτόχρονα πολιτική
και ερωτική πλοκή της τραγωδίας του Σούτζου, εμπνευσμένη από τα γαλλικά
νεοκλασικά και διαφωτισμικά της πρότυπα, ταιριάζει απόλυτα με το πνεύ-
μα του προεπαναστατικού ρεπερτορίου των ελληνικών ερασιτεχνικών θιάσων
των παραδουνάβιων ηγεμονιών, ρεπερτόριο που προετοίμασε ιδεολογικά την
Επανάσταση του 1821 και προώθησε τις μαχητικές διαφωτισμικές αξίες του
αντιαυταρχισμού, της ενάρετης πολιτικής συμπεριφοράς του πεφωτισμένου
ηγεμόνα, της καταδίκης της θρησκευτικής μισαλλοδοξίας και κάθε είδους
δεσποτισμού. Είναι πολύ πιθανό ο Νικόλαος Σούτζος να παρακολούθησε τις
ερασιτεχνικές παραστάσεις του Βουκουρεστίου μεταξύ 1819-1820 στο θέατρο
της «Ερυθράς Κρήνης» της Ραλλούς Καρατζά, καθώς βρισκόταν και ο ίδιος
στη Βλαχία κατά το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα
41
και κυρίως επειδή ο
πατέρας του Αλέξανδρος, ηγεμόνας της Βλαχίας εκείνη την περίοδο, είχε θέσει
40. Βλ. π.χ. τις ανάλογες απόψεις των Γάλλων νεοκλασικιστών Jacques Pelletier
du Mans (
Art Poétique
, 1555), Jean Vauquelin de la Fresnaye (
L’Art Poétique
II
) στον τόμο Harold Walter
L
awton
(επιμ.),
Handbook of French Renaissance
Dramatic Theory
, Greenwood Press, Westport, Connecticut 1972, σ. 52, 108-109,
αντίστοιχα. Βλ. επίσης τις παρόμοιες απόψεις του Jean Chapelain (στις παρατηρή-
σεις του για τον
Cid
του Corneille, 1638), του Abbé d’Aubignac (
La Pratique du
Théâtre
, 1657), του Pierre Corneille (
Trois Discours sur le Poème Dramatique
,
1660) στον τόμο Thora
B
urnley
J
ones
– Bernard
D
e
B
ear
N
icol
,
Neo-Classical
Dramatic Criticism 1560-1770
, Cambridge University Press, Cambridge 1976, σ.
55, 57, 68-69, αντίστοιχα. Βλ. επίσης και τους σύγχρονους μελετητές της γαλλικής
αναγεννησιακής ποιητικής, οι οποίοι αναφέρονται στην ουμανιστική περιφρούρηση
της αρετής εκ μέρους των Γάλλων αναγεννησιακών θεωρητικών: Aron K
ibédi
-V
arga
,
Les Poétiques du Classicisme
, Aux amateurs de livres/Klincksieck 1990, σ. 31,
33· Raymond L
ebègue
,
Le théâtre tragique
, CNRS, Παρίσι 1962, σ. 222.
41. Στα
Απομνημονεύματά
του διαβάζουμε ότι η οικογένεια του πατέρα του, Αλέ-
ξανδρου Σούτζου, μεταφέρθηκε στη Βλαχία προκειμένου ο Αλέξανδρος να λάβει τη
θέση του ηγεμόνα, που κατείχε πριν ο Ιωάννης Καρατζάς, ενώ ο ίδιος ο Νικόλαος
Σούτζος παντρεύτηκε το 1820 στο Βουκουρέστι. Βλ. S
outzo
, σ. 26, 31, 36. Για την
πιθανότητα παρακολούθησης των ερασιτεχνικών παραστάσεων του Βουκουρεστίου εκ
μέρους του Ν. Σούτζου το 1818-1819 βλ. και Σ
παθης
, «
Η Ιφιγένεια
», σ. 1135.