460 / 562
απαρχεσ τησ εντυπησ και σκηνικησ προσληψησ του ρωσικου θεατρου στην ελλαδα
459
Οφείλομεν χάριν της αληθείας και προς τιμήν του κ. Χρηστομάνου, να ομολο-
γήσωμεν ότι κατόρθωσε να παρουσιάση την σκηνήν πραγματικήν και ζωντανήν,
ώστε ενόμιζεν ο παρευρευθής εις το έργον ότι ευρίσκετο αληθώς εις ρωσσι-
κόν αγροτικόν διαμέρισμα. Θα ήσαν όμως ζωντανότερα και η εντύπωσις και
τα συναισθήματα τα εκ της παραστάσεως αποκομιζόμενα αν και το έργον εδί-
δασκον ηθοποιοί νεύρων και τέχνης. Η επιτυχία του έργου τούτου στηρίζεται
μάλλον εις την μιμικήν, πράγμα όπερ δεν δύναται έτι οι μύσται να πράξωσι και
διά τούτο δεν κατόρθωσαν να συγκρατήσωσιν τους θεατάς, αλλ’ εις μεν τας δύο
πρώτας πράξεις στενοχωρηθέντες ούτοι πολύ έδωκαν μεγαλυτέραν προσοχήν
εις τας ομιλίας παρά εις την εξέλιξιν του έργου, από δε της τρίτης πράξεως
ήρχισαν αναχωρούντες μέχρις ου ηραιώθη επαισθητώς η πλατεία. Ένεκα τούτου
οφείλει ο Κ. Χρηστομάνος ν’ αποφεύγη προς το παρόν την διδασκαλίαν των
έργων τούτων, να επιμεληθή δε το ελαφρόν οικογενειακόν δράμα και την κωμω-
δίαν, όντα συμφερώτερα διά την “Νέαν Σκηνήν” υπό ηθικήν και υλικήν έποψιν.
15
Πολύ διαφορετική θα είναι η καταληκτική αποτίμηση του Ξενόπουλου στα
Παναθήναια
:
Ουδέποτε ρώσσος συγγραφεύς, ούτε αυτός ο Τολστόϊ, έγραψε βαθύτερον, επα-
ναστατικώτερον, μηδενιστικώτερον έργον. Και πραγματικώς ποία στομφώδης
ρητορική, ποία φλύαρος διαλεκτική θα είχε το αποτέλεσμα της απλής, απαθούς,
της απροσώπου, της αριστοτεχνικής αυτής ηθογραφίας;
16
Στις αρχές του 20ού αιώνα εντοπίζεται και η μη ευκαιριακή φάση της
γνωριμίας του ελληνικού κοινού με έναν από τους στυλοβάτες του σύγχρο-
νου θεάτρου, τον Αντόν Τσέχοφ.
17
Οι εκδοτικές πρωτοβουλίες κατά τη φάση
αυτή δεν θα έχουν ευκαιριακό χαρακτήρα:
ο Αγαθοκλής Κωνσταντινίδης στα
περιοδικά
Παναθήναια
και
Πινακοθήκη
, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης στην
εφημ.
Άστυ
και ο Παύλος Λέφας σε αυτοτελή έκδοση μεταφράζουν συστημα-
15.
Νυχτερίς
, ό.π.
16. Ξ
ενοπουλος
, ό.π.
17. Κ
υριακος
,
Τα έργα του Τσέχοφ στην ελληνική σκηνή
(1902-1993), Διδακτορική
Διατριβή, ΑΠΘ, 1995· Κ
υριακος
, «Σκηνικές σπουδές από την εμπειρία στη “χώρα Τσέ-
χοφ”. Από τα “έργα ατμοσφαίρας” στις σκηνικές ανατομίες της ανθρώπινης συμπε-
ριφοράς» στο
Ρωσικό θέατρο και ελληνική σκηνή
, σ. 33-48· Κ
υριακος
, «“Φορούν το
πένθος της ζωής τους;”: Η περιπέτεια της ερμηνείας του
Γλάρου
(
Chaika
) του Άντον
Τσέχοφ στην ελληνική σκηνή σε σχέση με τα διεθνή παράλληλα» στον τόμο
Πρακτι-
κά Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου αφιερωμένου στον Νικηφόρο Παπανδρέου,
Σκηνική πράξη στο μεταπολεμικό θέατρο: Συνέχειες και ρήξεις (Θεσσαλονίκη 30.9
–
3.10.2010)
, επιμ. Αντρέας Δημητριάδης – Ιουλία Πιπινιά – Άννα Σταυρακοπούλου,
ΑΠΘ, Τμήμα Θεάτρου, Σχολή Καλών Τεχνών, Θεσσαλονίκη 2014, σ. 275-285.