459 / 562
Κωνσταντινοσ Κυριακοσ
458
εκλήθησαν από σκηνής, παταγωδώς χειροκροτούμενοι διότι έπαιξαν αρκετά
καλά». «Η “Νέα Σκηνή” […] εξήντλησε όλην την ευαισθησίαν της. Ο σκηνι-
κός διάκοσμος άψογος […]. Τα κοστούμια το ίδιον. Ο ρεαλισμός τόσον αγρί-
ως πιστός, ώστε είχε φθάσει μέχρι της κοπρίας, της οποίας η βαρεία οσμή
είχε καταπλημμυρίσει το θέατρον κατά τας δύο πρώτας πράξεις […]. Μουζίκοι
τέλειοι όλοι οι μύσται. […]».
12
Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, σε κριτική του στο περιοδικό
Παναθήναια
(1902), είναι κατηγορηματικός: «Το κατ’ εμέ, τόσην συγκίνησιν, τόσην γνησί-
ως καλλιτεχνικήν απόλαυσιν δεν εδοκίμασα άλλοτε εις θέατρον».
13
Ο Κωστής
Παλαμάς, θερμός ο ίδιος απέναντι στο εγχείρημα, αναφέρεται σε κοινό που
γελά κατά τη διάρκεια του έργου, ενώ δημοσιογραφικές περιγραφές κάνουν
λόγο για μαζικές αποχωρήσεις του κοινού. Για την ανεκδοτολογικού απόηχου
χρήση των επί σκηνής περιττωμάτων ένας από τους μύστες του Χρηστομάνου,
ο Μήτσος Μυράτ, προτείνει μια ερμηνεία:
δεν έγινε για την όσφρησι των θεατών, αλλά για να δώση την εντύπωσι εις τους
ηθοποιούς του ότι βρίσκονται, ζουν και αναπνέουν μέσα στ’ αχούρι, για να
πιστέψουν και αυτοί οι ίδιοι, αφού η τέχνη τους θα υστερούσε ακόμη λόγω της
απειρίας των ότι είνε τέλειοι μουζίκοι. Έκαμε το αυτό σχεδόν και όταν ήθελε να
μας παρουσιάση Μαρκησίους […] εφρόντιζε η αμφίεσίς μας να φθάνει στο πιο
εφικτό σημείο. Καθώς τα πάντα εγένοντο αφειδώς, λεπτολόγως, καλλιτεχνικώς
η αναβίωσις εστοίχισε τρεις χιλιάδας δραχμών. […] Ουδέποτε άλλοτε εν Αθήναις
ανεβιβάσθησαν έργα αναπαριστώντα μετ’ αυτών τούτων των ρυθμών και των
χρωμάτων της πραγματικότητος τας εποχάς, εις ας αναφέρονται.
14
Στην παράσταση της «Νέας Σκηνής» επισημαίνεται η «ανατέλουσα
τέχνη» της νεαράς Κυβέλης Ανδριανού και σχολιάζονται, πέρα από τις περι-
κοπές, «ευκολίας ένεκα», η ατμοσφαιρική σκηνοθεσία σε επιμέρους σκηνές
(«διαδραματιζομένη εις το ημίφως της ρωσσικής καλύβης, φωτιζομένης μόνον
από την κανδήλαν του εικονίσματος») και ζητήματα ιθαγένειας: Προκειμένου
να τηρηθούν οι αποστάσεις από όσα φοβερά διαδραματίζονται στη σκηνή, το
δράμα χαρακτηρίζεται «ξένον αλλά ενδιαφέρον». Για μια εικόνα του υποκρι-
τικού ύφους της παράστασης μπορούν να αξιοποιηθούν λεπτομερείς περιγρα-
φές, όπως αυτή που ακολουθεί στην καλλιτεχνική εφημ.
Νυχτερίς
:
12.
Νυχτερίς
33, 27.1.1902, σ. 3-4.
13. Γρηγόριος Ξ
ενοπουλος
, «“Νέα Σκηνή”:
Το κράτος του ζόφου
του Τολστόϊ.
“Βασιλικόν Θέατρον”:
Τα στηρίγματα της κοινωνίας
του Ίψεν»,
Παναθήναια
3 και 4
(1901-1902), σ. 263-265.
14.
Ί
ων
[= Χρ. Δ
αραλέξης
],
Ανατολή
(1902-1903), σ. 193.