B' ΤΟΜΟΣ

424 / 562

Το γερμανικό και το «δικό μας» θέατρο κατά τον 19ο αιώνα
423
από τον Χρηστομάνο, το 1903, με τη μουσική του Μέντελσον.50 Το 1902 το
ελληνικό κοινό πληροφορήθηκε για την παράσταση της Ορέστειας σε σκηνο-
θεσία του Ούγγρου σκηνοθέτη του αυλικού βαυαρικού θεάτρου Jocza Savits
στο Μόναχο, μέσα από ένα άρθρο που γράφτηκε από τον διδάκτορα Φιλο-
σοφίας του Πανεπιστημίου του Μονάχου Νικόλαο Πετρή51 στην εφημερίδα
Καιροί. Ειδικότερα, το άρθρο αναφέρεται στη χρήση της μετάφρασης που είχε
κάνει ο Ούλριχ φον Βιλαμόβιτς για το έργο και της μουσικής του Μαξ φον
Σίλλινγκ.52 Επιπλέον, τα αιματηρά επεισόδια που ξέσπασαν στην Αθήνα τον
Νοέμβριο του 1903 από φοιτητές υποκινούμενους από τον Γεώργιο Μιστρι-
ώτη και έμειναν γνωστά ως «ορεστειακά», παρόλο που είχαν ως αφορμή την
πεζή μετάφραση σε συντηρητική δημοτική του Γεωργίου Σωτηριάδη για την
παράσταση της Ορέστειας στο Βασιλικό Θέατρο, η αιτία τους δεν ήταν μόνο
γλωσσική, αλλά αφορούσε και στη σκηνοθετική προσέγγιση της παρουσίασης
του αρχαίου κειμένου. Η Ορέστεια σε σκηνοθεσία Θωμά Οικονόμου επανέ-
φερε –με κάποιες τροποποιήσεις– το γερμανικό ιστορικιστικό μοντέλο, αφού
για την παρουσίασή της χρησιμοποιήθηκαν η σκηνική διασκευή, η μουσική, η
σκηνογραφία, τα κοστούμια, όλα τα αξεσουάρ της ίδιας παράστασης που είχε
ανεβάσει ο Πολ Σλέντερ το 1900 στο Burgtheater της Βιέννης σε μετάφρα-
ση του Βιλαμόβιτς.53 Η παράσταση αυτή ερχόταν να θέσει σε αμφισβήτηση
τη «μουσειακή» προσέγγιση του Μιστριώτη, ο οποίος επεδίωκε να καθορίζει
τον αποκλειστικό τρόπο σκηνικής παρουσίασης της τραγωδίας.54 Γενικότερα,
θα έλεγα ότι οι παραστάσεις αρχαίου ελληνικού δράματος του 19ου αιώνα
προσλαμβάνουν το γερμανικό μοντέλο αναβίωσης, το οποίο παρουσίαζε επί
σκηνής μια εικόνα του αρχαίου κόσμου στηριγμένη στις αρχαιολογικές ανακα-
λύψεις και στις αρχαιογνωστικές επιστήμες, η οποία μεταφέρεται και διατη-
50. Michalis Georgiou, «Modern Greek Theatre and National Cultural Iden-
tity. The Innovative Performances of Ancient Greek Drama in the Nea Skini and
the Royal Theatre (1901-1903)» στον τόμο Πρακτικά του Δ΄ Ευρωπαϊκού Συνεδρίου
Νεοελληνικών Σπουδών, Ταυτότητες στον ελληνικό κόσμο (από το 1204 έως σήμερα)
(Γρανάδα 9-12.9.2010), τ. 5, επιμ. Κωνσταντίνος Δημάδης, Ευρωπαϊκή Εταιρεία Νεο-
ελληνικών Σπουδών, Αθήνα 2011, σ. 177-185.
51. Ο Νικόλαος Πετρής είχε εκδώσει στο Μόναχο μια βιογραφία του Σοφοκλή. Βλ.
Nικόλαος Πετρης, Σοφοκλέους βιογραφία, Μόναχο 1855.
52. «Η “Ορέστεια” του Αισχύλου εν τω θεάτρω του Μονάχου», Καιροί, 29.4.1902.
53. G eorgiou, σ. 177-185.
54. Σιδέρης, Το αρχαίο θέατρο στη Νέα Ελληνική Σκηνή, 1817-1976, Ίκαρος,
Αθήνα 1976, σ. 113-116· Θεόδωρος Γραμματάς, Το ελληνικό θέατρο στον 20ό αι. Πολι-
τισμικά πρότυπα και πρωτοτυπία, τ. 2, Εξάντας, Αθήνα 2002, σ. 15-17.