430 / 562
Το πρόσωπο του Νέρωνα στην ελληνική δραματουργία του 19ου αιώνα
429
γιά της Ρώμης.
17
Ο
Νέρων
του Μασκάνι (Pietro Mascagni) (1935) εμπεριέχει
σαφείς αναφορές στον δικτάτορα Μουσολίνι. Επίσης ο Ισπανός μουσικοσυν-
θέτης Juan Manén έγραψε την όπερα
Νέρων και Ακτή
(1903). Η Ακτή ήταν
μία από τις γυναίκες του Νέρωνα, πιθανόν η πρώτη και η πιο αγνή αγαπημένη.
Στη νεοελληνική δραματουργία η παρουσία του Νέρωνα δεν είναι τόσο
πληθωρική όσο στην ευρωπαϊκή, ωστόσο το πρόσωπο του εκκεντρικού αυτο-
κράτορα απασχολεί ενδιαφέροντες διανοούμενους του θεατρικού όσο και γενι-
κότερα του πνευματικού χώρου. Ο πρώτος
Νέρων
ανήκει στη γραφίδα του
Τιμολέοντα Αμπελά (1849-1926), πολυγραφότατου δικαστικού, σημαντικού
εκπροσώπου της δραματουργίας της καθαρεύουσας, του οποίου η ενασχό-
ληση με τη συγγραφή απέδωσε πάνω από τριάντα δράματα και κωμωδίες, τα
περισσότερα με θέματα ιστορικά. Την προτίμησή του αυτή εκδήλωσε πολύ
νωρίς, όταν σε ηλικία μόλις δεκαέξι χρόνων –μαθητής Γυμνασίου–, έγραψε
την
Άλωση της Τροίας
, που παρουσιάστηκε μάλιστα στη Σύρο προκαλώντας
σατιρικά σχόλια.
18
Η ελληνιστική και η ρωμαϊκή περίοδος –σε αντίθεση με την
πλειονότητα των συγγραφέων της εποχής του– ελκύουν τον νεαρό συγγρα-
φέα, ο οποίος αναδεικνύει κύρια και δευτερεύοντα πρόσωπα των δύο περιό-
δων. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά τα έργα του
Κλεοπάτρα
,
Βιργινία η Ρωμαί-
α
,
19
Ακτή
,
Νέρων
. Αξίζει να σημειώσουμε ότι με τον Νέρωνα έχει ασχοληθεί
και στην
Ακτή
, έργο αναφερόμενο στην ιέρεια της Αρτέμιδoς που ερωτεύθηκε
παράφορα ο Ρωμαίος αυτοκράτορας.
20
Ο
Νέρων
είναι έμμετρο τετράπρακτο δράμα, με διαρκείς αλλαγές σκηνι-
κού και δεκαέξι βασικούς χαρακτήρες. Στον πρόλογο ο Αμπελάς, επιχειρώντας
να ορίσει την ταυτότητα του δικού του Νέρωνα, αναφέρεται στο πρόσωπο
του Ρωμαίου αυτοκράτορα όπως εμφανίζεται στον
Βρεταννικό
του Ρακίνα και
στην
Οκταβία
του Αλφιέρι. Υποστηρίζει ότι ο μεν Ρακίνας τον απέδωσε «λίαν
σκληρόν», ο δε Αλφιέρι «λίαν ανεκτικόν».
21
Ο ίδιος, θεωρώντας ότι πρόκει-
ται για σύνθετη, αντιφατική και αλλοπρόσαλλη προσωπικότητα, καταλήγει:
«διότι δεν επρόκειτο τις να εικονίση τύραννον μόνον αλλά και κουφόνουν και
οιστροδίνητον και ελληνόφρονα και αιμοχαρή και εν μία ειπείν απλήν λέξιν
17.
Παγκόσμιο λεξικό των έργων
, τ. 2, σ. 591.
18. Νικόλαος Λ
άσκαρης
,
Ιστορία του νεοελληνικού θεάτρου,
τ. Β΄, Μ. Βασιλείου
και Σία, Αθήναι 1939, σ. 134.
19. Τ
αμπάκη
,
Το νεοελληνικό θέατρο (18ος-19ος αι.)
, σ. 332-333.
20. Λ
άσκαρης
, σ. 142.
21. Τιμολέων Α
μπελάς
,
Νέρων
, Τύποις Α. Η. Καραβατσέλου, εν Σύρω 1870, σ. ς΄
(από όπου και οι σελίδες που παραπέμπω στο κείμενο).