B' ΤΟΜΟΣ

Το πρόσωπο του Νέρωνα στην ελληνική δραματουργία του 19ου αιώνα

431

Συγχώρησον αν Καίσαρ,

ούτω σοι λαλεί η ασθενής

πλην αγαπώσα σε γυνή

(σ. 61).

Οι παρακλήσεις της συζύγου εξαγριώνουν ακόμη περισσότερο τον Νέρωνα,

ο οποίος, αφού προκλητικά απαριθμεί τα θύματά του, σκοτώνει και την ίδια.

Ο διάλογος του μεταμφιεσμένου Νέρωνα με τον αγρότη Φάωνα,

τον

οποίο ο αυτοκράτορας, διωγμένος από τη Ρώμη, εκλιπαρεί να τον δεχθεί στο

σπίτι του, είναι από τις πιο δυνατές στιγμές. Ο Φάων δηλώνει στον έντρομο,

ωστόσο ακόμη σατανικό, Νέρωνα ότι η μεγαλύτερη τιμωρία είναι η συνείδηση.

Η συμμετοχή της φύσης, που εκδηλώνει τη δύναμή της με καταιγίδα –η

επίδραση του σαιξπηρικού

Βασιλιά Ληρ

είναι εμφανής

–

, δυσχεραίνει ακόμη

περισσότερο τον πλάνητα Νέρωνα. Συνοδευόμενος από τον πιστό Σπόρο πλη-

σιάζει στο τέλος. Για πρώτη φορά, τελώντας υπό τον έλεγχο της συνείδησης,

οραματίζεται τις σκιές των θυμάτων του να τον απειλούν, υπενθυμίζοντάς του

την κτηνώδη του συμπεριφορά. Για μία ακόμη φορά ο ελισαβετιανός δραμα-

τουργός καταθέτει τη σφραγίδα του στη σκηνή παραπέμποντας στον διψασμέ-

νο για εξουσία Μάκβεθ.

Ο νέος αυτοκράτορας Γάλβας, κλείνοντας το έργο –όπως ακριβώς και ο

Φόρτεμπρας στον

Άμλετ–

εκφωνεί το ηθικό δίδαγμα του έργου για την τιμω-

ρία της ύβρεως:

Τοιούτον το τέλος

έχει όστις παραβάς

και θείον πάντα νόμον

και ανθρώπινον

το μίσος προσελκύει το αιώνιον

των ουρανίων και συμπάντων των θνητών

(σ. 104).

Ο πολυγραφότατος συγγραφέας του 19ου αιώνα, επιχειρώντας να δώσει

έναν «άλλον Νέρωνα», εστιάζει στη θηριώδη του φύση και στα ανοσιουργή-

ματά του, ενώ το μεγαλύτερο μέρος του σύντομου έργου του αφιερώνεται στην

αντίδραση και την προετοιμασία της συνωμοσίας. Παρουσιάζοντας πολλούς

αλλά ανολοκλήρωτους χαρακτήρες γύρω από το κεντρικό πρόσωπο, διακατέ-

χεται από έναν ρητορικό διδακτισμό που αφυδατώνει το έργο, ενώ το δραμα-

τικό στοιχείο σε ελάχιστα σημεία αποκτά δυναμική υπόσταση. Επίσης αφήνει

26. Το πρόσωπο αυτό αναφέρει ο Σουητώνιος, με τη διαφορά ότι τον παρουσιάζει

ως απελεύθερο που διέθετε έπαυλη στα προάστια της Ρώμης. Βλ.

ουητώνιος

, σ. 114.