435 / 562
ΒΑΡΒΑΡΑ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΥ
434
έργο εκπροσωπεί η Αθήνα– και τον χριστιανισμό κάτω από τον κοινό στόχο
της ηθικής λύτρωσης.
Ο συγγραφέας σέβεται την ιστορία και συχνά καταφεύγει σε διευκρινίσεις
για να καθορίσει τη σχέση του μαζί της. Το έργο παρουσιάζει όλα τα μειο-
νεκτήματα των ρομαντικών συνθέσεων σε θέματα δομής, με κυριότερα την
έκταση των μονολόγων, τις μακροσκελείς περιγραφές σκέψεων και αισθημάτων
και τις επαναλήψεις. Ωστόσο δίνει ένα μάθημα υγιούς δημοκρατικής διακυβέρ-
νησης, αναδεικνύοντας την ταυτότητα ενός ώριμου και διορατικού πολιτικού
στοχαστή που γνωρίζει καλά ότι «όπου επικρατήσει το ιδιοτελές συμφέρον,
εκεί η ελευθερία είναι κούφιο καρύδι»
(σ. 9).
Η καλλιτεχνική μετουσίωση της ιστορίας επιτεύχθηκε περισσότερο στο
έργο του Ρηγόπουλου, όπου ο συγγραφέας χρησιμοποίησε τον Ρωμαίο καίσα-
ρα περισσότερο ως σύμβολο και λιγότερο ως ιστορικό πρόσωπο. Παράλληλα,
υμνώντας τη δημοκρατία, έθεσε από την αρχή ως σαφή στόχο την αναγκαιό-
τητα της ηθικής στην πολιτική. Και οι δύο εμφορούνται από το πνεύμα του
Κλασικισμού και τη λατρεία της αρχαιότητας. Ωστόσο ο Αμπελάς, θέτοντας
ως υψηλό πρότυπο το τραγικό είδος, φαίνεται να απέτυχε, ενώ ο Ρηγόπουλος,
μέσω της πλοκής και της ηθικής υπεροχής του Αθηναίου ήρωα, κατάφερε
σε ορισμένα σημεία του έργου να εξάρει την πολιτική υπεροχή της αρχαίας
Ελλάδας. Τον στόχο αυτό πέτυχε με την επινόηση του προσώπου του Αποστό-
λου Παύλου, ο οποίος το 52 μ.Χ. είχε επισκεφθεί την Αθήνα και κήρυξε στον
Άρειο Πάγο τη νέα θρησκεία, επαινώντας τους Αθηναίους για την αφιέρωσή
τους «τω αγνώστω θεώ». Ο Ρηγόπουλος, μέσω της συμφωνίας του Αθηναίου
ιδεολόγου με τον Απόστολο Παύλο στην επικράτηση της ηθικής, προτείνει ένα
ιδιάζον δείγμα ένωσης αλλά και ισότιμης καταξίωσης των δύο αντίθετων πόλων
που καθόρισαν την πορεία της ανθρωπότητας: του κλασικού πολιτισμού και
του χριστιανισμού.
Και τα δύο έργα αξιολογούνται ως σπάνια δείγματα της δραματοποίησης
της ρωμαϊκής ιστορίας στο νεοελληνικό θέατρο, εντασσόμενα στα αισθητι-
κά ρεύματα της εποχής. Τη δραματουργική έλξη του Ρωμαίου μονάρχη απο-
δεικνύουν και οι σχετικές απόπειρες στον 20ό αιώνα προερχόμενες από τη
γραφίδα λιγότερο ή περισσότερο σημαντικών δημιουργών: των ποιητών Ν.
Λαπαθιώτη και Άγγελου Σικελιανού, του Κεφαλονίτη λατινομαθή θεατρικού
συγγραφέα Ν. Λιβαδά και του ηθοποιού Θ. Κωτσόπουλου.